Blockchain veya blokzinciri, bilgisayar terminolojisinde birbirine zincir halinde bağlı blokların tuttuğu ve sürekli büyüyen bir işlem kayıt defterini ifade eder. Eşten eşe birbirine bağlı olan bu blokların işlem kayıtlarını sakladığı depoya ise dijital defter ismi verilmiştir.
ANA BAŞLIKLAR
Blockchain Nedir?
Türkçeye blokzinciri olarak geçen blockchain teknolojisinin temeli, 1990’lı yılların başında kriptografi uzmanları Stuart Haber ve Scott Stornetta tarafından yapılan çalışmalarla atılmıştır. 1970’li yıllarda Ralph Merkle tarafından patentlenen “hash ağacı” konseptinden yola çıkan iki uzman, çalışmalarını tam manasıyla kavramsallaştırmamış olsalar da günümüzdeki modern blokzinciri tanımına yaklaşmayı başarmışlardır.
Günümüzdeki anlamıyla ilk blokzinciri, tarihteki ilk kripto para birimi Bitcoin ile yaşıttır. Takvimler 31 Ekim 2008’i gösterdiğinde Satoshi Nakamoto isimli bir kişi ya da grup tarafından yayımlanan “Bitcoin: Eşten Eşe Elektronik Nakit Sistemi” isimli Bitcoin Teknik Doküman’ında, Bitcoin altyapısının tamamen blokzinciri teknolojisine dayandırıldığı belirtilmiştir.
Blockchain Nasıl Çalışır?
Günümüzde blokzinciri teknolojisini oylama sistemlerine entegre eden pek çok yerleşim yeri söz konusudur. Bunun yanı sıra tedarik zincirlerinin kontrolü yine bu teknolojiyle çok daha şeffaf ve tutarlı yürütülen bir süreç halini almıştır. Önceden güveni sağlaması için ihtiyaç duyulan her türlü aracı, blokzinciri sayesinde ihtiyaç olmaktan çıkmıştır. Bu teknoloji sayesinde eskiden insanların kontrolünde olan pek çok süreç prosedür artık çok daha risksiz ve şeffaftır. Blokzinciri teknolojisini internetin doğuşundan beri en inovatif icat olarak nitelendiren bazı otoriteler vardır.
Blokzinciri teknolojisinin çalışma prensibinin altında yatan en önemli özellikler; anonim, dağıtık, merkezsiz ve kamusal olmasına karşın bozulamaz ve hacklenemez oluşudur. Bir bilgi kayıt zincirinin hem herkesçe erişilebilir hem de bozulamaz oluşu, bilgisayar bilimcileri başta olmak üzere herkesin bu teknolojiye hayranlıkla yaklaşmasına sebep olmaktadır. Bloklara işlenen kayıtların kırılamaz ve değiştirilemez olmasının altında ise basit bir mantık yatmaktadır: Blokları bozabilmek için milyarlarca kopyası olan bu kayıt defterindeki tüm blokların değiştirilmesi gerekmektedir. Böyle bir müdahalenin yapılabilmesi ise neredeyse imkansızdır.
Blockchain Wallet (Blokzinciri Cüzdanı)
Blockchain wallet (blokzinciri cüzdanı), kripto para alıp göndermek veya tutmak için kullanılan dijital bir depolama aracıdır. Bu cüzdanlar, cüzdan kimliği ve özel anahtar ismi verilen iki benzersiz koda sahiptir. Teknik olarak cüzdan kimliği bir e-mail adresine, özel anahtar ise bu mail adresinin şifresine benzetilebilir. Bu cüzdanlarda yapılan işlemler blok zincirine kaydedilmektedir. Blockchain para yatırma işlemini son derece hızlı ve güvenli şekilde yapmanıza olanak tanır. Yatırımlarınızın yanı sıra Blockchain para çekme sürecinde de gereken güvenliği sağlamaktadır.
Başka bir kripto para cüzdanına transfer yapabilmek için o cüzdanın kimlik kodunu bilmek yeterlidir. Özel anahtarın ise asla kimseyle paylaşılmaması gerekir zira cüzdana erişim bu imza niteliğindeki kodla sağlanmaktadır. Bir kripto para borsasındaki cüzdanlarınıza erişim için ise bu kodu saklamaya ihtiyacınız yoktur.
Blockchain cüzdan oluşturma işlemi tek tıkla yapılabilen son derece kolay bir işlemdir. Bu alanda hizmet veren açık kaynak kodlu bazı web siteleri mevcuttur. Aynı şekilde BtcTurk’ün de aralarında bulunduğu güvenilir kripto para borsalarından birine kayıt olarak işleme açık tüm kripto para birimleri için cüzdan oluşturabilirsiniz. Cüzdan oluşturduktan sonra başka bir cüzdandan yeni cüzdanınıza aktarım yapabilir veya diğer cüzdanınıza çekim gerçekleştirebilirsiniz.
Blockchain Ağının Temel Bileşenleri Nelerdir?
Madenciler (Miner)
Kriptopara transfer işlemlerini doğrulayan ve doğrulama işlemi karşılığında ödül olarak kriptopara alan kişiler madenci olarak adlandırılır. Madenciler, özel donanımlara sahip cihazlarla blokzincirindeki karmaşık matematik problemlerine çözüm bulmaya çalışırlar. Her denklemin çözülmesiyle blokzinciri ağına yeni bir blok eklenir. Böylelikle madenciler, blokzinciri teknolojisinin sürdürülebilir olmasına fayda sağlarlar.
Blok (Block)
Belirli bir süre zarfında yapılmış olan işlemlere ilişkin işlem ve onay kayıtlarının tutulduğu şifrelenmiş veri kümesini ifade eder. Blokzincirinde üretilen her blok birbirlerine zincir şeklinde bağlıdır. Blokzinciri teknolojisi açık kaynak kodlu olarak çalıştığından, bloklar üzerinde gerçekleştirilen tüm işlemler herkes tarafından görüntülenebilir.
Düğüm (Node)
Bir blokzincirindeki katılımcı tarafından işletilen defterin kopyasını ifade eder. Kriptopara blokzinciri ağlarında, düğümlerin işlem onayı yetkisi yokken, bazı ağlarda düşük işlemci gücü tüketimi nedeniyle düğümler işlem onayı yapabilmektedir. Düğümler, blokzincirindeki bütünlüğü korumayı amaçlar. Düğümler aracılığıyla, dışarıdan gelebilecek herhangi bir müdahaleye karşı blokların geçmişi korunur.
Blockchain Teknolojisi Kullanıcılara Neler Sağlar?
Blokzinciri teknolojisi yeteri kadar madenci veya node tarafından desteklendiğinde, merkeziyetsiz bir kimlik taşımaktadır. Madencilerin veya node’ların çok sayıda olması, farklı coğrafyalarda bulunmaları, ağın merkeziyetsizlik seviyesini arttırmaktadır. Bu tür blokzincirler herhangi bir merkezi otorite tarafından yönetilmez ve dışarıdan müdahalelere karşı dirençlidir.
Blokzinciri teknolojisi açık kaynak kodlu olarak çalışır. Bloklar üzerindeki tüm işlemler, herkes tarafından görüntülenebilir. Blokzincirindeki tüm işlemler herkese açıktır ancak kullanıcılar anonimdir. Blokzincirindeki tüm veriler özel olarak şifrelenir. Silinmesi, değiştirilmesi ve çalınması neredeyse imkansızdır.
Blockchain Teknolojisi Güvenli Mi?
Blokzinciri teknolojisi, dağıtık defter sistemi ile çalışır. Veriler merkezi bir sunucu yerine tüm bilgisayar ağlarına dağıtılır. Gerçekleştirilen işlemlerde üçüncü bir tarafa ihtiyaç kalmaz. Blokzincirinde yapılan tüm işlemler, bloklarda kayıtlı tutulur. Şifreleme protokolleriyle şifrelenir ve blokzinciri ağında saklanır. Veriler blokzincirine işlendikten sonra hiçbir şekilde değiştirilemez. Blokzinciri üzerinde gerçekleştirilen tüm bu işlemler kullanıcıların ve verilerin güvenliğini artırır.
Bitcoin ve diğer kriptoparalar kendi blokzincirinde saklanır. Kullanıcılar sahip oldukları kripto varlıklarını, soğuk cüzdanlarına çekerek kendi kontrollerinde tutabilirler.
BtcTurk’te Bitcoin çekme işlemlerini ücretsiz olarak gerçekleştirebilirsiniz. Bitcoin yatırma ve çekme işlemlerinin tüm detaylarını BtcTurk’te Bitcoin Yatırma Çekme İşlemleri yazısından inceleyebilirsiniz.
Blockchain Türleri Nelerdir?
Genel Blokzinciri Ağları
Bitcoin, Ethereum gibi popüler olan ve herkesin katılabileceği blokzincirleridir. Bu blokzincirlerine katılmak için izin almak gerekmemektedir. Genel blokzinciri ağlarındaki tüm veriler herkese açıktır.
Özel Blokzinciri Ağları
Merkezi bir otorite tarafından yönetilen blokzincirleridir. Blokzincirine katılımlara merkezi otorite karar verir.
İzne Tabi Blokzinciri Ağları
Bu türdeki blokzinciri ağlarına katılmak için belirli şartlar bulunur. Katılımcılar; davet alma, izin alma, şartları yerine getirme gibi prosedürleri yerine getirdiğinde bu ağlara katılabilir.
Blokzinciri ile Bitcoin Arasındaki Fark Nedir?
Blokzinciri, birbirine zincir halinde bağlı blokların tuttuğu işlem kayıt defterini ifade eder. Bitcoin ise blokzinciri teknolojisini kullanan ilk kriptopara birimidir.
Blokzinciri Bir Sektörü Nasıl Etkiler?
Blokzinciri teknolojisinin kullanıldığı bir sektörde, bloklar üzerinde gerçekleştirilen tüm işlemler halka açıktır. Blokzinciri üzerinde yapılan işlemler dışarıdan bir müdahale ile değiştirilemez. Blokzinciri teknolojisi kullanılan sektörlerde şeffaflık ve güvenlik ön planda tutulur.
Blokzinciri Teknolojisinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Blokzinciri teknolojisi; eşler arası ağ, dağıtık defter, konsensus mekanizması ve kriptografi ile yakından ilişkilidir ve bu kavramlar blokzincirini diğer internet teknolojilerinden ayıran unsurlardır.
Finansal sistemlerde, sağlık hizmetlerinde, sigortacılıkta, hatta tarımda bile blokzinciri teknolojisi kullanılabilmektedir. Sağlık hizmetlerinde blokzinciri teknolojisi, tıbbi bilgilerin, tanıların, tedavi sürecinin kaydedilmesi gibi amaçlarla kullanılabilmektedir. Böylelikle, hem veri gizliliği garanti altına alınabilir hem de geçmiş tanılar kayıt altına alınıp hayati bilgiler güvenle saklanabilir.
Tarımda blokzinciri teknolojisinin kullanımı ilk bakışta kulağa sıra dışı gelse de mahsullerin kendisi veya tedarik zincirinin takip edilebilirliği ve denetlenebilirliği açısından blokzinciri kullanışlı bir teknolojidir. Blokzinciri, gıda güvenliği ve tedarik zincirleri gibi meselelerde bazı faydaları beraberinde getirmektedir.
Blokzinciri sahiplik aktarımı için de faydalı bir teknolojidir. Blokzinciri kullanımı ile birlikte ikinci el pazarlar daha güvenli hale gelmektedir. Lüks marka bir ürünü ikinci el olarak satın almak istediğinizde, bu ürün blokzinciri ile kaydediliyorsa, ürünün orijinalliği ve daha önceki sahipleri hakkında oluşturulmuş kayıtlara erişilebilmektedir. Bu sayede, güvenli bir şekilde ikinci el ürün alışverişi mümkün hale gelmektedir.
