Çatallanma, bir blokzincire entegre edilen güncellemeler sonucunda değişen işleyiş yapısını ifade eder. Değişen işleyiş yapısının entegrasyonu farklılıklar içerebilir. Bu nedenle çatallanma konusu, Yumuşak Çatallanma (Soft Fork) ve Sert Çatallanma (Hard Fork) olarak iki ayrı altbaşlıkta incelenir. Bitcoin veya diğer kriptoparaların blokzincirlerinde meydana gelebilen çatallanma nedir? ne sonuçlar doğurur? gibi soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Çatallanma (Fork) Nedir?
Bir blokzincirin güncellenmesiyle eski işleyiş yapısında değişiklik oluşması sürecine çatallanma denir. Oluşan yeni işleyiş yapısının mevcut madencilik yazılımları ve cüzdanlar tarafından kullanılabilir olup olmamasına göre çatallanma iki farklı isimle adlandırılır: Sert Çatallanma ve Yumuşak Çatallanma
Sert Çatallanma (Hard Fork) Nedir?
Sert çatallanmalar, blokzincirin kurallarını değiştiren protokol güncellemeleridir. Madencilik yapan ve blokzinciri senkronize eden düğümlerin (node’ların) yeni blokzincirini kullanabilmesi için yenilenen protokol kurallarının geçerli olduğu yazılımları kullanması zorunludur. Aksi halde düğümler yeni zincire bağlanamazlar.
Sert Çatallanma, ağın altyapısında yapılacak köklü bir değişim nedeniyle veya topluluk/geliştiriciler arasındaki anlaşmazlık sonucu gerçekleşebilir.
Eğer sert çatallanmanın sebebi, anlaşmazlıklara dayanıyorsa, çatallanma sonucunda birden fazla bağımsız blokzincir ve bu blokzincirlere ait kriptoparalar oluşur. Örneğin, Bitcoin blokzincirinde gerçekleşen sert çatallanma ile ortaya çıkan Bitcoin Cash blokzinciri, Bitcoin blokzincirinden bağımsız olarak yeni bir blokzincir olarak çalışmaya ve kendine ait BCH kriptoparasını kullanmaya başlamıştır. Bu blokzincire ulaşabilmek için farklı madencilik ve cüzdan yazılımları kullanmak gerekir.
Ancak, her sert çatallanma yeni bir kriptopara ortaya çıkarmayabilir. Yazılım geliştiriciler ve topluluğun ortak kararıyla gerçekleşen sert çatallanmalarda, tüm katılımcılar yeni blokzincire geçiş sağladıkları için mevcut zincir devre dışı kalır. Örneğin; Ethereum blokzincirinde gerçekleşen İstanbul Sert Çatallanması sonucunda ortaya yeni bir blokzincir çıkmış ve kullanıcılar cüzdanlarını güncelleyerek yeni blokzincirini kullanmaya başlamıştır. Böylelikle, ikinci bir kriptopara ortaya çıkmamış ve ETH kriptoparası yeni blokzincir üzerinde çalışmaya devam etmiştir.
Yumuşak Çatallanma (Soft Fork) Nedir?
Yumuşak çatallanmalar, blokzincirin kullanımını geliştiren, iyileştiren teknik değişikliklerdir. Çatallanma öncesinde kullanılan işleyiş yapısını tamamen değiştirmezler ve uyumlu çalışırlar. Madenciler ve cüzdan sahipleri yapılan teknik değişiklerden faydalanmak istemezlerse, eski yazılımlar ile blokzincirini kullanmaya devam edebilirler. Madencilik ve cüzdan yazılımlarını güncelleyenler ise blokzincirinde gerçekleşen iyileştirme ve geliştirmelerden faydalanabilirler.
Bitcoin blokzincirinde gerçekleşen Segwit güncellemesi, yumuşak çatallanmaya örnek gösterilebilir. Güncelleme sonrasındaki geliştirmelerden sadece yazılımlarını güncelleyenler faydalanmış, diğer kullanıcıların ağı kullanmasında herhangi bir değişiklik söz konusu olmamıştır.
Bitcoin blokzinciri de oluşturulan ilk blok itibariyle kendini sürekli güncellemiştir.
