Blokzincir ağlarını altyapı bakımından birbirinden ayıran 3 ana başlık vardır. Hız – Güvenlik – Ölçeklenebilirlik olarak sınıflandırılan bu 3 dinamiğin hepsini blokzincirler üzerinde aynı ölçüde geliştirmek mümkün değildir. Her blokzincir, amacına uygun olarak kaynaklarını bu 3 başlık arasında paylaştırır.
Uzun vadeli planlara sahip blokzincir ağları, öncelikle güvenlik başlığına önem verirler. Geniş kullanıcı kitlesine ulaşmak için ise hız ve ölçeklenebilirlik aşamaları kilit önemdedir. Hız ve ölçeklenebilirlik, gerçek zamanlı uygulamaların düzgün çalışabilmesini ve kullanıcılara ucuz hizmet verilmesine imkan tanır.
Bitcoin ve Ethereum gibi Katman 1 (Layer 1) blokzincirlerinin güvenliklerini ve işlerliklerini tehlikeye atmadan, hız ve ölçeklenebilirlik sorununu çözmek için Katman 2 (Layer 2) çözümleri tercih edilmektedir. Katman 2 çözümleri sayesinde kullanıcıların ucuz ve hızlı işlemler yapabilmesi, böylelikle blokzincir altyapısının daha geniş kitlelere ulaşması hedeflenmektedir.
ANA BAŞLIKLAR
Katman (Layer) 1 ve Katman (Layer) 2 Nedir?
Katman 1, ana blokzincir ağını ifade eder. İlk geliştirilen ve günümüzdeki en popüler Katman-1 ağı Bitcoin blokzinciridir.
Katman 2, güvenliği Katman 1 blokzincirine bağlı olarak çalışan, kendi içerisinde bağımsız diğer blokzincir ağlarını ifade eder. Katman 2 ağlarının en belirgin özelliği, var olan bir Katman 1 ağına bağlı çalışmasıdır. Ana ağa bağlı olarak çalışan birden fazla Katman 2 ağı olabilir, herhangi bir sınırlama yoktur.
Katman (Layer) 1 Çözümleri Nedir?
Katman 1 çözümleri, ana blokzincir ağını geliştirmeye yönelik çalışmaları ifade eder. Geliştirmeler, genel olarak hız-güvenlik-ölçeklenebilirlik başlıkları içerisinde sınıflandırılabilir. Katman 1 çözümleri blokzincirindeki işlemlerin, olabilecek maksimum güvenlik standartları içerisinde hızlandırılması ve geniş kitlelerin kullanımına yönelik olarak ölçeklendirilmesini amaçlar.
Katman 1 çözümleri ile blokzincirinde yapılacak iyileştirmeler, yumuşak çatallanma veya sert çatallanma (Soft Fork – Hard Fork) yöntemleriyle ağa entegre edilir. Geliştirmeler genellikle uzun tartışma ve oylamalar sonucunda yüksek oranda oy birliğinin sağlanması sonucunda gerçekleştirilir.
Çatallanmayla ilgili daha fazla bilgi için, Çatallanma (Hard Fork / Soft Fork) Nedir? yazımıza göz atabilirsiniz.
Yakın zamanda gerçekleşen Ethereum 2.0 güncellemesi, sert çatallanmaya örnek verilebilir. Geliştirme sonrasında Ethereum ağının çalışma altyapısı güncellenmiş, ağın hızı ve ölçeklenebilirliği arttırılmıştır.
Ethereum 2.0 güncellemesi hakkında daha detaylı bilgilere Ethereum 2.0 Nedir? içeriğinden ulaşabilirsiniz
Bitcoin ağında gerçekleşen Taproot güncellemesi ise yumuşak çatallanmaya örnek gösterilebilir. Yumuşak çatallanmalarda ağın çalışma yapısıyla ilgili değişiklikler olmaz. Bunun yerine mevcut işleyişe ek yeni servisler sunulur.
Bitcoin Taproot güncellemesi hakkında daha detaylı bilgilere Bitcoin Taproot Güncellemesi içeriğinden ulaşabilirsiniz.
Katman (Layer) 2 Çözümleri Nedir?
Katman 2 ağları, bağlı oldukları ana ağlara kıyasla daha avantajlı konumdadırlar. Katman 2 ağlarının güvenliği doğrudan bağlı olunan Katman 1 ağının güvenliğine bağlıdır. Böylelikle, Katman 2 ağlarının kaynakları hız ve ölçeklenebilirlik alanlarına ayrılarak, bağlı olunan ana ağa kıyasla daha hızlı ve daha ölçeklenebilir çözümler sunabilirler.
Katman 2 ağları kendi içlerinde bağımsız oldukları için kendilerine ait kriptoparaları ve çalışma mekanizmaları vardır. Katman 2 ağlarının kendi altyapılarına yönelik yaptığı geliştirmeler, bağlı oldukları ana ağı etkilemez. Katman 1 ağlarındaki geliştirmeler ise Katman 2 ağlarını etkileyebilir.
Katman 2 ağları geliştirmeler sonucunda ucuzlayıp daha geniş kullanıcı sayısına ulaştıkça, ana ağı kullanan kullanıcı sayısını azaltır. Böylelikle Katman 1 ağlarının üzerindeki yükü hafifletir. İşlem sayısının azalması, ana ağın ucuzlamasını ve işlemlerin onaylanması için kullanıcıların beklemesi gereken sıranın azalmasını sağlar. Sonuç olarak Katman 1 ve Katman 2 ağları birbirlerini besleyen çözümlerdir.
Katman 2 çözümlerinin ağları ölçeklendirebilmesi, birçok farklı girişimin hayata geçmesine olanak sağladı. BtcTurk | Kripto’ya üye olarak Layer 2 kriptoparalarını kolayca alıp satabilirsiniz.
