Ethereum, Dencun yükseltmesinin ardından yeni bir güncellemeye hazırlanıyor. Ağın hem kendisini hem de Ethereum’a bağlı çalışan katman 2 blokzincirlerini geliştirmeye odaklanan geliştirmelerin iki aşamada uygulanması planlandı. Bu yazıda, Ethereum Pectra güncellemesiyle ilgili merak ettiklerinizi bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Ethereum Pectra Nedir?
Ethereum Pectra, Dencun sonrasında Ethereum’a getirilecek olan en kapsamlı güncellemedir. Prague ve Electra isimlerinin birleşimiyle ortaya çıkan Pectra, Ethereum’a entegre edilmesinin ardından hız, efektiflik, güvenlik ve merkeziyetsizlik alanlarında önemli geliştirmeler vaat etmektedir.
Pectra Güncellemesinin İçerisinde Neler Var?
Birçok güncelleme olmasına karşın, birkaç EIP’nin öne çıktığı söylenebilir. Bazı geliştirmeler uzun süredir beklenirken, bazıları ise daha önce konuşulmuş ancak rafa kaldırıldıktan sonra tekrar gündeme alınmış önerilerden oluşuyor.
- Stateless Client
Ethereum’un nihai hedeflerinden biri olan ‘stateless clients’ yani blokzinciri geçmişini tutmak zorunda olmayan doğrulayıcılara sahip olmaktır. Doğrulayıcıların bütün geçmişi tutmak zorunda olmaları, ciddi bir veri yükü getirirken doğrulayıcı olmak için gerekli standartları da yükseltmektedir. Geçmiş verileri tutmaya gerek kalmaması, bu standartları düşürmekte ve dolayısıyla çok daha fazla katılımcının doğrulayıcı olabilmesini sağlamaktadır ki bu da Ethereum’un merkeziyetsizliği için oldukça önemlidir.
Bu amaçla getirilen güncellemelerden biri olan Verkle Tree, mevcut Merkle Tree gibi ağdaki işlemlerin sağlamasının yapılabilmesi ve doğrulanabilmesini sağlıyor. Ancak Verkle Tree ile birlikte, artık blokları doğrulamak için gerek duyulan veri parçaları, blokların içerisinde olacak. Böylelikle doğrulama yapmak için onaylayıcıların geçmiş verilerine ihtiyaç kalmayacak. - Ethereum Stake Limiti
Ethereum, en büyük Hisse Kanıtı (PoS) altyapısına sahip olmakla birlikte bazı limitlere sahip. Katılımcıların node başına 32 ETH stake etmeleri zorunlu. Ancak yüklü miktarda ETH stake etmek isteyen kullanıcıların sahip olduğu node sayısı ne yazık ki grup haline getirilemiyor. Dolayısıyla yüklü miktarda ETH stake edenler birçok node yönetmek mecburiyetinde kalıyor.
Pectra ile birlikte maksimum ETH stake etme limiti 32’den 2048’e çıkartılacak. Bu sayede yüklü miktarda ETH stake edenler, birçok node yönetmek yerine sadece 1 veya birkaç adet node yöneterek aynı miktarda varlığı kontrol edebilecekler. Özellikle LST ve Restaking platformları büyük çaplı staking operasyonları yönettiği için bu geliştirmenin oldukça ses getirdiği söylenebilir. - Account Abstraction (Hesap Soyutlama)
Ethereum blokzinciri üzerindeki cüzdanların gelişmiş özelliklere sahip olabilmesi ve daha kompleks gereksinimleri karşılayabilmesi için geliştirilen Account Abstraction geliştirmesi, Pectra ile birlikte Ethereum cüzdanlarının standardı haline gelecek. Özellikle kurumsal katılımcıların kriptopara odaklı girişimlerinde, kendi iş modellerini ve hiyerarşik düzeni oluşturabilmeleri açısından Account Abstraction oldukça önemli bir geliştirme olarak görülüyor. - PeerDAS (Peer Data Availability Sampling)
Dencun güncellemesiyle birlikte Ethereum blokzincirine getirilen ‘blob’ geliştirmesi, Pectra ile birlikte bir seviye daha atlıyor. PeerDAS altyapısının entegre edilmesiyle birlikte blok başına blob büyüklüğü 1 MB’e kadar çıkabilecek. Ayrıca, blob verilerinin doğrulanabilmesi için mevcut sistemdekinden çok daha ufak miktarda bir veri yeterli olacak. Aynı Verkle Tree örneğinde olduğu gibi daha ufak çaplı verilerle doğrulamaların yapılabilmesi hem efektifliği hem de maliyeti etkiliyor.
Blob geliştirmesi, özellikle katman 2 blokzincirlerinin maliyetini düşürdüğü için çok konuşulmuştu. PeerDAS sayesinde katman 2 blokzincirlerinin maliyetleri daha da düşebilir.
Ethereum Pectra Güncellemesi Ne Zaman?
İki aşamada gerçekleştirilmesi planlanan Pectra güncellemesi, 24 Şubat tarihinde Holesky testnet ağında, 5 Mart tarihinde ise Sepolia testnet ağında faaliyete geçerek test edilecek. Herhangi bir problem olmaması halinde daha sonra Ethereum ana ağına entegrasyonu gerçekleştirilecek. Pectra’nın ikinci aşamasının ise 2026 yılında tamamlanması öngörülüyor.
—————
Ethereum Pectra güncellemesinin en çok konuşulan maddelerini bu yazıda ele aldık. Ancak güncellemenin içerisinde birçok farklı geliştirme mevcut. Pectra güncellemesini detaylı incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.