NFT’ler dijital varlıkların sahipliğini kanıtlamakta, bir nevi dijital varlıkların tapusu görevi görmektedir. Ayrıca, sanat eseri gibi normalde erişmenin zor olduğu varlıklara erişimi kolaylaştırmış ve herkesin alım satım yapabileceği özgür bir altyapı oluşturmuştur. NFT’ler birçok varlığı daha ulaşılabilir kıldığı gibi NFT oluşturmak da oldukça kolaydır. Günümüzde birçok NFT alım satım platformu, aynı zamanda NFT üretmek için basit arayüzlere sahiptirler. Bu sayede girişimciler veya dijital sanat eseri oluşturmak isteyenler, ürünlerini kolayca alım satıma sunabilmektedirler.
ANA BAŞLIKLAR
NFT Nasıl Yapılır?
Bir NFT oluşturmak için temel olarak bir dijital sanat eseri veya dosyaya (resim, video, müzik, oyun içi öğe vb.) ve bir NFT oluşturma platformuna ihtiyacınız var. NFT yapım süreci genellikle şu adımlardan oluşur:
- Bir dijital varlık hazırlayın: İlk adımda, benzersiz bir dijital eser oluşturmanız gerekir. Bu bir resim, fotoğraf, müzik dosyası, video, GIF veya diğer dijital içerikler olabilir.
- Bir blokzinciri ağı seçin: En popüler blokzinciri ağı Ethereum’dur, ancak Solana gibi alternatif ağlar da NFT desteklemektedir.
- Cüzdan oluşturun: NFT işlemlerinde kullanmak üzere bir kripto para cüzdanı açmanız gerekiyor.
- NFT platformu seçin: Birçok NFT alım-satım platformu, aynı zamanda NFT oluşturulması için gerekli altyapıları sunmaktadır. Bu nedenle, araştırmasını önceden yaparak güvendiğiniz bir NFT platformu üzerinden oluşturma sürecini tamamlayabilirsiniz.
NFT Nasıl Oluşturulur?
NFT oluşturma süreci “minting” adı verilen bir süreçle gerçekleştirilir. NFT mint adımları, genel olarak aşağıdaki gibidir, ancak platformdan platforma süreç değişiklik gösterebilmektedir.
- Kripto Cüzdanınızı Bağlayın: NFT platformlarına kriptopara cüzdanınızı bağlamalısınız.
- Koleksiyonunuzu Başlatın: Platformda, yeni bir NFT koleksiyonu veya sadece sınırlı sayıda varlık oluşturmaya başlayabilirsiniz.
- Dijital Varlığı Yükleyin: NFT yapmak istediğiniz dijital varlığı (resim, video, müzik vb.) yükleyin ve ona bir ad, açıklama ekleyin.
- Fiyatlandırma ve Ayarları Belirleyin: NFT’nizin satış yöntemini seçin (sabit fiyat, açık artırma vb.). Ayrıca telif hakkı oranlarını ve diğer ayarları da yapabilirsiniz.
- Minting İşlemini Tamamlayın: Son adımda, ağ üzerinde bir işlem gerçekleştirilir ve NFT’niz blokzinciri’e kaydedilir.
NFT Mint Etmek Ne Demek?
NFT mint etmek, bir dijital varlığı blokzinciri’e kaydederek onu benzersiz bir token haline getirmek anlamına gelir. Minting süreci, NFT’nin blokzinciri üzerinde doğrulanmasını ve sahibinin belirlenmesini sağlar. Bu süreç, bir sanatçının eserini galeride sergilemesi gibi düşünülebilir; mint edilen NFT artık dijital dünyada benzersiz bir varlık olarak kayıt altına alınmıştır ve alım-satım için hazırdır.
NFT Token Standartları Nelerdir?
NFT’ler belirli token standartlarına uyarak oluşturulur. En yaygın kullanılan NFT token standartları:
- ERC-721: Ethereum ağı üzerindeki ilk NFT standardıdır. Her token’in benzersiz olduğu ve başka bir token ile değiştirilemez olduğu bir yapıya sahiptir. Özellikle nadir sanat eserleri gibi az miktarda üretilecek NFT’ler için daha idealdir.
- ERC-1155: Ethereum ağı üzerinde, hem değiştirilebilir (fungible) hem de değiştirilemez (non-fungible) token’leri destekleyen bir standarttır. Bu standart, özellikle oyunlar ve büyük koleksiyonlar için avantajlıdır. ERC-721’e kıyasla daha kompleks işlemler yapılabilmesini sağlar. Yapısı gereği daha düşük işlem gücü gerektirir ve daha az maliyetlidir. Bu nedenle çok sayıda NFT’nin oluşturulması gereken girişimlerde ERC-1155 daha çok tercih edilir.
- CIP-721: Cardano blokzincirindeki NFT token standardıdır.
- SPL: Solana ağı üzerinde oluşturulan token’lar SPL standardı üzerinde oluşturulur. Solana ağındaki NFT’ler de yine SPL token olarak tanımlanabilir. SPL token’lar Metaplex veya Token Metadata Programı ile ek metadata özellikleri kazanarak NFT formu kazanmaktadırlar.
Ücretsiz NFT Nasıl Yapılır?
Bazı platformlar, NFT minting işlemleri için ücretsiz veya neredeyse ücretsiz seçenekler sunar.
- Lazy Minting: Lazy Minting, NFT’yi satana kadar mint etme maliyetini ertelemenizi sağlar. Yani NFT’niz satılmadıkça minting ücreti ödenmez.
- Ücretsiz Mint: Bazı platformlar, ürün çeşitliliğini ve üretici zenginliğini arttırmak için kullanıcılarına ücretsiz NFT oluşturma imkanı sunar. Piyasaya yeni girmiş ve atılım yapmak isteyen platformlar üzerinden bu gibi girişimler incelenebilir. Ancak her platformun kullanılmadan önce güvenlik standartlarının araştırılmasını önemle hatırlatırız.
- Alternatif Blokzinciri Kullanımı: NFT konusunda en popüler blokzinciri Ethereum ağıdır. Likiditesi bol ve kullanıcı kitlesi geniş olduğu için ürünlerin tanıtılması, alım-satımının yapılması çok daha kolaydır. Buna rağmen, ağın popüler olması nedeniyle işlem ücretleri ekstrem seviyelere gelebilmekte veya ağın altyapısından kaynaklı kısıtlar nedeniyle NFT oluşturmak maliyetli olabilmektedir. Katman 2 blokzincirleri veya alternatif Katman 1 blokzincirleri bu anlamda tercih edilen alternatif blokzincirleridir. NFT üreticileri, bu sayede ücretsiz değil ancak neredeyse ücretsiz NFT mint edebilmektedirler.
NFT Telif Hakkı Uygulamaları Nelerdir?
NFT’lerin telif hakkı uygulamaları, dijital eser sahiplerinin eserlerinin mülkiyet haklarını korumasına yardımcı olur. Ancak NFT’ler, bir eserin telif hakkını doğrudan devretmez; bu sadece dijital varlığın mülkiyetini kanıtlar. NFT telif hakları genellikle şu şekillerde uygulanır:
- Telif Hakkı Lisansı: NFT’yi üreten kullanıcı, alıcıya hangi hakları devrettiğini belirleyebilir. Bu haklar, sadece görüntüleme ve paylaşım hakkı ile sınırlı olabilir veya eserin ticari kullanım hakkını da içerebilir.
- Royalty (Telif Ücreti) Ayarı: NFT’yi mint ederken, eser sahibi her yeniden satışta belirli bir yüzde oranında telif ücreti almayı ayarlayabilir. Bu, blokzinciri üzerinden otomatik olarak gerçekleşir.
- Akıllı Sözleşmeler: NFT’lerin üzerine yerleştirilen akıllı sözleşmeler, telif hakkı ihlallerini önlemek için kullanılabilir. Bu sözleşmeler, mülkiyetin kimde olduğunu ve hangi hakların devredildiğini kaydeder.
NFT Metadata Nedir?
NFT metadata, bir NFT’nin ismi, açıklaması, nitelikleri, içerdiği görsel gibi tanımlayıcı bilgilerini içeren ve onun dijital varlığını açıklayan veri kümesidir. Bu veriler, NFT’nin temsil ettiği dijital varlık hakkında önemli bilgileri içerir ve genellikle blockchain üzerinde saklanmaz. Blockchain üzerinde veri saklamak oldukça maliyetli olduğu için bunun yerine merkezi veya merkezi olmayan bir sunucuda veya IPFS (InterPlanetary File System) gibi dağıtılmış bir dosya sistemi üzerinde metadata bilgileri barındırılır. Bir NFT projesinin metadata bilgilerini merkezi bir altyapıda tutması, merkeziyetsizlik ihlali olarak görülerek güvenlik açısından negatif bir unsur olarak yorumlanmaktadır.