Kriptoparalar, blokzinciri teknolojisini kullanan dijital varlıklardır. Kriptoparaların kısa sürede yüksek ivme kazanması ve kriptoparaların getirdiği yenilik ve inovasyonun klasik finans dünyasını da peşinden sürüklemesi, ülkelerin merkez bankalarının bu alanı deneyimleme konusundaki girişimlerini arttırmıştır. Bu yazıda CBDC Nedir?, Merkez Bankası Dijital Parası Nedir? CBDC Ne Anlama Geliyor? CBDC Açılımı Nedir? gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
CBDC Nedir?
CBDC’nin açılımı Central Bank Digital Currency’dir ve Türkçe’si “Merkez Bankası Dijital Para Birimi” anlamına gelir. Ülkelerin kendi itibari paralarının dijital versiyonudur. Bireyler, dijital para ile geleneksel para sisteminde yapıldığı gibi harcamalar gerçekleştirebilir, para transferleri yapabilir. CBDC girişimleriyle birlikte, merkez bankalarının dijital para girişimleri blokzinciri üzerine odaklanmaya başladı. Bu girişimler, token kullanarak mevcut sistemin ne yönde geliştirilebileceği konusuna odaklanarak çeşitli testlerin ve iş modellerinin hayata geçirilmesini sağlamıştır.
CBDC Nasıl Çalışır?
CBDC, yani merkez bankalarının dijital para birimleri, doğrudan merkez bankası tarafından oluşturulduğu için devlet denetim mekanizmasından ayrı tutulamaz. Bu nedenle CBDC’ler, kriptopara piyasasında yaygın olarak karşılaşılan merkeziyetsizlik ilkesini gözetmezler. CBDC’ler üzerinde merkez bankasının veya ilgili devlet kurumunun tam kontrole sahip olması amaçlanır. Bu sayede, mevcut parasal sistemin temel yapısı değişmez, ancak kullanılan teknolojiyle daha avantajlı bir hale getirilmesi amaçlanır.
CBDC Örnekleri Nelerdir?
CBDC konusunda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin merkez bankalarının neredeyse tamamının girişimleri mevcuttur. Bazıları ileri aşamada, bazıları ise test aşamasında bulunmaktadır. Bu konuda en öne çıkan ülke Çin’dir. Erken aşamada test süreçlerini tamamlayan Çin, gelişmiş bir CBDC altyapısına sahiptir. Dijital Yuan olarak isimlendirilen CBDC girişimi, halkın kullanımı için ödeme altyapılarına entegre edildi ve denemeler yapılması için teşvik paketleri verildi. ATM ve dijital finans uygulamalarına da entegre edilen Dijital Yuan için geliştirmeler halen devam ediyor.
Çin dışında Bahama’nın Sand Dollar, Nijerya’nın eNaira ve Jamaika’nın JAM-DEX isimli CBDC girişimleri de test aşamalarını bitirerek piyasaya sürülen CBDC uygulamaları arasındadır.
Blokzinciri teknolojisi hakkında teknik detaylara Blockchain (Blokzinciri) Teknolojisi Nedir? ve merkeziyetsizliğin ne olduğu, nasıl bir yapıda işlediği ile ilgili bilgilere de Merkeziyetsizlik Nedir? Neler Sağlar? yazılarından erişebilirsiniz.
