Bitcoin öncülüğünde gelişen merkeziyetsiz blokzinciri altyapıları, yıllar içerisinde gelişerek farklı uygulama alanlarına doğru genişlemeye ve çeşitli servisler sunmaya başladılar. Merkeziyetsiz altyapılar üzerine kurulu bu servisler tek bir çatı terim altında toplandı. Bu yazıda bu çatı terim olan dApp ile ilgili merak ettiklerinizi bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
dApp Ne Demek?
Merkeziyetsiz uygulama anlamına gelen Decentralied Application terimi, dApp olarak kısaltılarak kullanılabilmektedir. Merkeziyetsiz blokzinciri ağları üzerine inşa edilen uygulamaları genellemek için kullanılır. Genelde, her türlü uygulama için kullanılan “App.” kısaltmasının başına merkeziyetsizliği temsil eden ‘d’ harfinin eklenmesiyle oluşturulmuştur.
dApp Nedir?
Decentralized Application, yani merkeziyetsiz uygulama, blokzinciri teknolojisi üzerine inşa edilen ve merkezi bir otoriteye bağlı olmayan uygulamaları ifade eder. dApp’ler, geleneksel uygulamalardan farklı olarak, verileri ve işleyişi bir merkezi sunucu yerine, dağıtık bir ağ üzerinde çalıştırır.
dApp olarak adlandırılan uygulamaları, sadece mobil uygulamalarla sınırlı düşünmemek gerekir. Blokzinciri tabanlı merkeziyetsiz bir altyapıya sahip tüm uygulamalar bu terim altında toplandığı için tarayıcı üzerinde çalışan tamamen websitesi odaklı uygulamalar da dApp olarak adlandırılabilir.
Decentralized (Merkeziyetsiz) Ne Demek?
dApp özeliğinde bakıldığında, bir uygulamanın merkeziyetsiz olması demek, otoritelerin müdahale edemediği bağımsız uygulamalar anlamına gelmektedir. Günümüzde, birçok uygulama ya belirli regülasyonlara ya da mobil uygulama mağazalarının kurallarına uymak zorundadır. dApp olarak adlandırılan uygulamalar daha serbest ve bağımsız yapılara sahiptir.
dApp Avantajları Nelerdir?
Merkeziyetsiz blokzinciri altyapılarının ana hedefi, dağıtık bir yapıya sahip olarak güvenliği en üst düzeye çıkartmak ve aynı zamanda da herhangi bir müdahale ve sansüre karşı dayanıklı olmaktır. Merkeziyetsiz uygulamalar da faaliyet gösterdikleri ağın merkeziyetsizlik seviyesine bağlı olarak sansüre ve dışarıdan müdahalelere karşı dirençlidirler. Genellikle akıllı kontratlar üzerinden otomatik işleyen, aracısız iş modelleri görülür. Günümüzde, bankacılık servislerinden, NFT varlıklara kadar birçok merkeziyetsiz sektör ve bu sektörlere bağlı merkeziyetsiz uygulamalar üretilmiştir.
Merkezi uygulamaların aksine, merkeziyetsiz uygulamalar blokzinciri üzerinde çalıştığı için işlemler şeffaf bir şekilde herkesin denetimine açıktır. Ayrıca, kriptopara sektöründe uygulamaları oluşturan kodların açık kaynak olarak yani şeffaf olarak paylaşılması genel bir kültürdür. Bu sayede, ilgililenenler uygulamaları denetleyebilir ve kodları geliştirerek daha iyi altyapılar geliştirebilir, kullanıcıların daha iyi hizmet almasını sağlayabilirler.
dApp Dezavantajları Nelerdir?
Merkeziyetsizlik, blokzincirlerine birçok fayda sağlasa da aynı zamanda ağların popülerleşmesiyle birlikte ölçeklenebilirlik sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, merkezi olan uygulamalara kıyasla merkeziyetsiz uygulamalar daha yavaş veya daha karmaşık olabilmektedirler.
