Teknik analiz araçlarından biri olan indikatör, finansal varlıkların fiyat hareketini veya makroekonomik eğilimleri analiz etmek için kullanılan gösterge veya istatistikler olarak tanımlanabilir. İndikatörler geçmiş verilerden yararlanarak gelecekteki trendi belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu yazıda indikatör nedir, indikatör gurupları nelerdir, ne işe yarar, en yaygın kullanılan indikatör çeşitleri nelerdir sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
İndikatör Nedir?
İndikatör, matematiksel formüller ve istatistiki hesaplamalar kullanılarak elde edilen göstergelerdir. Makroekonomik indikatörler, herhangi bir ekonominin veya belirli bir sektörün sağlığını ve eğilimini ölçen göstergelerdir. Temel analiz yaparken makroekonomik indikatörlerden de faydalanılmaktadır.
Teknik analizde ise indikatör herhangi bir finansal varlığın fiyat hareketini analiz etmek için kullanılan araçtır. Geçmiş fiyat ve hacim verilerine dayalı olarak hesaplanan indikatörler, ilgili menkul kıymetin fiyat eğilimini veya trendini, momentumunu, hacmini ve oynaklığını yani volatilitesini tespit etmeye yardımcı olan istatistiksel göstergelerdir.
İndikatör Gurupları Nelerdir?
İndikatörler kullanım yöntemlerine göre trend, momentum, hacim ve oynaklık göstergeleri olarak sınıflandırılabilir.
Trend indikatörleri, fiyat hareketlerindeki eğilimleri yani fiyatlamanın yönünü belirlemeye odaklanan indikatörlerdir. Bu indikatörler trendin gücü, devam edip etmeyeceği ve yönün değişebileceği noktalar hakkında bilgi sağlar. Trend indikatörlerine hareketli ortalamalar ve MACD örnek olarak gösterilebilir.
Momentum indikatörleri, herhangi bir varlığın momentumunu yani değişim hızını ölçen indikatörlerdir. Diğer bir ifade ile yükselmekte olan fiyatların yükseliş hızını ya da düşmekte olan fiyatların düşüş hızını ölçer. Bu indikatörlere RSI veya stochastic örnek olarak verilebilir.
Hacim indikatörleri, bir varlığın ne kadar işlem gördüğünü yani hacmini (alım/satım işlemlerinin toplamı) ölçen indikatörlerdir. Oynaklık (volatilite) indikatörleri varlık fiyatının ne kadar değişken olduğunu ölçen indikatörlerdir. Yön hakkında bilgi vermeyen bu indikatörler, bir menkul kıymetin ortalama fiyatından ne kadar uzaklaştığını ölçmektedir. Bu tür indikatörlere standart sapma örnek olarak verilebilir.
Bunun dışında indikatörleri öncü ve gecikmeli göstergeler olarak ayırmak da mümkündür. Öncü göstergeler gelecek dönemdeki fiyat hareketleri gerçekleşmeden önce sinyal üretebilen indikatörlerdir. Fibonacci dizisi, herhangi bir varlığın ilerleyen dönemde alabileceği değerleri tahmin etmekte kullanılan öncü göstergelerden biri olarak kabul edilmektedir.
Buna karşılık gecikmeli göstergeler ise fiyat hareketini takip eden ve fiyatlama davranışını onaylayan indikatörlerdir. İndikatörlerin büyük bir kısmı gecikmeli göstergedir. Genel olarak gecikmeli göstergeler; gerçekleşen fiyatların trendini, trendin gücünü, fiyatlama eğilimini ve momentumunu teyit etmek amacıyla kullanılmaktadır. Diğer taraftan bu göstergeler uyumsuzlukları da gösterebilmektedirler. İndikatörün, fiyatlama hareketinin zıt yönde hareket etmesi durumu uyumsuzluk olarak tanımlanabilir. Bu, durum trendin tersine dönmeye yakın olduğunun öncü sinyallerinden biri olabilir. Hareketli ortalamalar gecikmeli indikatörlere örnek olarak verilebilir.
Göstergeleri, indikatör ve ostilatör olarak gruplandırmak da mümkündür. Fiyat grafiğiyle aynı alanı kullanan göstergeler, indikatör olarak tanımlanmaktadır. Hareketli ortalamalar, bollinger bandı bu tür göstergelere örnek olarak verilebilir. Diğer taraftan ostilatörler ise bir değer veya referans aralığında hareket eden ve fiyat grafiğinin altında ayrı bir alanda bulunan göstergeler olarak tanımlanabilir. Osilatörler, genellikle bir varlığın fiyatının aşırı alım veya aşırı satım bölgesinde olup olmadığını ve uyumsuzlukları belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. MACD, RSI bu tür göstergelere örnek verilebilir.
İndikatör Ne İşe Yarar?
Teknik analiz; herhangi bir yatırım aracının gerçekleşen fiyat ve hacim verilerini analiz ederek kısa-orta vadeli yatırım stratejisi geliştirmeyi hedefleyen finansal analiz yöntemidir. Teknik analiz araçlarından biri olan indikatörler, söz konusu yatırım stratejilerinin geliştirilmesi için grafik formasyon ve dizilimlerine tamamlayıcı göstergeler olarak işlev görmektedir.
Grafik formasyon – dizilim ve diğer teknik analiz araçları ile bir arada kullanılan indikatörler; yatırımcılara söz konusu menkul kıymete yönelik al/sat sinyali ve varlığın trendi hakkında bilgi verebilir. Bununla birlikte ilgili yatırım aracının momentumu, hacmi ve oynaklığı (volatilitesi) konusunda da yön gösterebilmektedir.
En Yaygın İndikatör Çeşitleri Nelerdir?
Hareketli ortalamalar, göreceli güç endeksi (MACD) ve hareketli ortalama yakınsaması/sapması (RSI) en yaygın kullanılan indikatör çeşitleridir. Her indikatör, fiyat hareketini farklı şekilde hesaplamaktadır. Tek bir indikatör yatırım kararı almak için yeterli değildir.
İndikatörleri, grafik formasyon – dizilim ve diğer teknik analiz araçları ile bir arada kullandığınızda anlamlı sonuçlar elde edebilirsiniz. Bu makalede yatırımcılar tarafından en yaygın kullanılan indikatörler işlenmiştir. Yatırım kararı almadan önce size uygun diğer indikatörleri araştırmanız önerilir. İndikatörlerin kullanımı ve referans aralıkları yaygın olarak finans uzmanları tarafından kabul edilen parametrelerdir.
Hareketli Ortalama (MA)
Belirli bir zaman aralığındaki bir dizi fiyatın ortalaması alınarak hesaplanan hareketli ortalama (MA), bir menkul kıymetin trendini, fiyatlama eğilimini, piyasanın algısını belirlemek için kullanılan indikatördür. Gecikmeli bir gösterge olan hareketli ortalama, sürekli güncellenen bir ortalama fiyat oluşturarak kısa vadeli fiyat dalgalanmalarının etkilerini azaltmaya çalışmaktadır. Fiyatlar genellikle sert hareketlerin ardından, hareketli ortalamalarına dönme eğilimi sergilemektedirler. Yatırımcılar hareketli ortalamalar ile cari fiyatın trende ne ölçüde uzak olduğunu değerlendirmeye çalışmaktadır.
En yaygın kullanılan hareketli ortalamalar basit (SMA), ağırlıklı (WMA) ve üssel (EMA) hareketli ortalamalardır. Basit hareketi ortalamalar (SMA), belirli bir zaman aralığındaki bir dizi fiyatın aritmetik ortalaması olarak hesaplanırken, ağırlıklı hareketli ortalamalar (WMA) ise hesaplamada belirli bir zaman aralığındaki gerçekleşen son fiyatlara daha fazla ağırlık verir. Üstel hareketli ortalamalar (EMA) ise yalnızca ağırlıklı ortalama periyodunu değil, mevcut tüm fiyat verilerini hesaplamaya katar. Üssel hareketli ortalama (EMA), ağırlıklı hareketli ortalamaya (WMA) benzer şekilde son fiyat verilerine daha fazla ağırlık verse de hesaplamaya tüm tarihsel verileri katar.
Hareketli ortalamalar, fiyat verilerindeki eğilimleri belirlemek için kullanılır. Yükselen bir hareketli ortalama fiyatların yukarı yönlü olduğunu, düşen hareketli ortalama ise fiyatların aşağı yönlü olduğunu gösterebilir. Diğer taraftan hareketli ortalamalar, destek ve direnç seviyelerini belirlemek için de kullanılabilir. Cari fiyat, hareketli ortalamayı yukarı yönlü keser ise alış, buna karşılık aşağı yönlü keserse satış sinyali olarak kullanılabilir. Farklı iki vadedeki hareketli ortalamanın aynı anda kullanılması durumunda; kısa vadeli hareketli ortalama, uzun vadeli hareketli ortalamayı aşağıdan kestiği (golden cross) takdirde yükseliş trendinin başlayabileceği, aksi durumda ise düşüş trendine girilebileceği (dead cross) sinyali verilebilir.
Hareketli Ortalama Yakınsaması / Sapması (MACD)
MACD, üssel hareketli ortalamaların birbirleriyle olan ilişkisini ölçen trend göstergesidir. Hareketli ortalama yakınsaması olarak da adlandırılan MACD; 12 ve 26 günlük üssel hareketli ortalamaların farkıdır. Söz konusu farkın yani MACD’nin 9 günlük üssel hareketli ortalaması ise sinyal çizgisi olarak adlandırılmaktadır.
MACD, trendin yönünü belirlemek ve alım/satım sinyali yakalamak amacıyla yaygın kullanılan indikatörlerden biridir. MACD indikatöründe bulunan 0 seviyesi, 12 ve 26 günlük üssel hareketli ortalamaların eşit olduğu noktadır. Kısa vadeli üssel hareketli ortalamanın, uzun vadeli üssel hareketli ortalama üzerinde (altında) seyretmesi durumunda, MACD pozitif (negatif) değer almaktadır. Bununla birlikte MACD değerinin yüksek pozitif ya da düşük negatif seviyelerde olması, aşırı alış ya da aşırı satış bölgesi olarak yorumlanabilmektedir.
Diğer taraftan MACD değerinin, sinyal çizgisine göre pozisyonu da söz konusu indikatörü yorumlama yöntemlerinden biridir. Buna göre MACD çizgisi, sinyal çizgisi olan 9 günlük üssel hareketli ortalamasını yukarı yönlü keserse alış sinyali, aşağı yönlü kestiği takdirde de satış sinyali olarak yorumlanabilir.
Bu indikatörün bir başka kullanım alanı ise uyumsuzluklar yani indikatörün ve fiyatlama hareketinin zıt yönde hareket etmesi durumudur. Fiyat düşerken, yeni dip noktası bir öncekinden daha düşük seviyede, buna karşılık indikatördeki dip noktası ise bir öncekinden daha yüksek seviyede oluşmaktaysa bu durum pozitif uyumsuzluk olarak tanımlanmaktadır. Böyle bir durumda fiyatlama yükseliş eğilimi sergileyebilir. Bununla birlikte fiyat yükselirken yeni tepe noktası bir öncekinden daha yüksek seviyede, buna karşılık indikatördeki tepe noktası ise bir öncekinden daha düşük seviyede oluşmaktaysa, bu durum negatif uyumsuzluk olarak tanımlanmaktadır. Böyle bir durumda fiyatlama düşüş eğilimi sergileyebilir. Diğer taraftan indikatör dipleri (tepeleri), fiyat dipleri (tepeleri) ile uyumlu hareket etmekteyse uyumsuzluk söz konusu değildir, aksine trend teyit edilmektedir.
Göreceli Güç Endeksi (RSI)
RSI, 14 günlük dönemdeki fiyat artış ve düşüşlerini karşılaştırarak, ilgili varlığa ait fiyat değişikliklerinin hızını ve büyüklüğünü ölçen indikatördür. Göreceli güç endeksi olarak da adlandırılan RSI, 0 ile 100 arasında bir değere sahiptir. Bununla birlikte herhangi bir varlığın aşırı alım/satım bölgelerini tespit etmeye yardımcı olan referans değerlerden faydalanılmaktadır. Genel kabul edilen referans değerleri 30 – 70 aralığında olsa da farklı referans aralıkları da uygulanabilir.
Referans değerlerinin minimum ve maksimum noktaları aşırı alım ve aşırı satım noktalarını temsil etmektedir. Detaylandırmak gerekirse, 70 ve üzerindeki RSI değeri, söz konusu varlığın aşırı değerlendiğini, aşırı alım bölgesinde olduğunu, fiyatlamanın olması gereken seviyenin üstünde yapıldığını ve gelecekte bir düzeltme hareketinin yaşanabileceğine işaret ediyor olabilir. Buna karşılık 30 ve altındaki RSI değeri ise, söz konusu varlığın aşırı değer kaybettiğini, aşırı satım bölgesinde olduğunu, fiyatlamanın olması gereken değerin altında olduğunu ve gelecekte bir yükseliş hareketinin yaşanabileceğini işaret ediyor olabilir.
Bu indikatörün bir başka kullanım alanı ise uyumsuzluklar yani indikatörün ve fiyatlama hareketinin zıt yönde hareket etmesi durumudur. Fiyat düşerken, yeni dip noktası bir öncekinden daha düşük seviyede, buna karşılık indikatördeki dip noktası ise bir öncekinden daha yüksek seviyede oluşmaktaysa bu durum pozitif uyumsuzluk olarak tanımlanmaktadır. Böyle bir durumda fiyatlama yükseliş eğilimi sergileyebilir. Bununla birlikte fiyat yükselirken yeni tepe noktası bir öncekinden daha yüksek seviyede, buna karşılık indikatördeki tepe noktası ise bir öncekinden daha düşük seviyede oluşmaktaysa bu durum negatif uyumsuzluk olarak tanımlanmaktadır. Böyle bir durumda fiyatlama düşüş eğilimi sergileyebilir Diğer taraftan indikatör dipleri (tepeleri), fiyat dipleri (tepeleri) ile uyumlu hareket etmekteyse uyumsuzluk söz konusu değildir, aksine trend teyit edilmektedir.
BtcTurk | Hisse, Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ürünüdür.
BtcTurk | Hisse’ye üye olarak profesyonelce hisse senedi alıp satabilirsiniz.
