Runes Protocol, Bitcoin blokzinciri üzerinde farklı kriptoparaların oluşturulmasını sağlayan bir token standardıdır. Runes Protocol sayesinde çıkarılacak kriptoparalar, Ethereum ile hayatımıza giren ERC-20 standardına sahip altcoinlerin, Bitcoin versiyonları olarak görülebilir.
ANA BAŞLIKLAR
Runes Protocol ile Ordinals Arasındaki Fark Nedir?
Runes Protocol, yakın zamanda Ordinals altyapısıyla adını duyuran Casey Rodarmor tarafından geliştirilmiştir. Ordinal altyapısı, Bitcoin ağında NFT formundaki kriptoparaların oluşmasına olanak sağlarken Runes Protocol ise altcoin olarak tabir edilen çeşitli amaçlarla çıkartılan kriptoparaların Bitcoin ağında hayata geçirilebilmesini sağlamaktadır.
NFT formundaki kriptoparalar, genellikle sınırlı sayıda parçaya sahip bir koleksiyona aittirler. Altcoin olarak tabir edilen kriptoparalar ise projelerin yönetişim token’ı, ödeme araçları gibi amaçlarla veya meme coin olarak tamamen sosyal değerlere bağlı olarak çıkartılabilmektedir. Dolayısıyla Ordinals sayesinde NFT’lere kucak açan Bitcoin blokzinciri, Runes Protocol ile tüm altcoinleri kucaklama imkanına kavuşmaktadır.
Runes Protocol Nasıl Çalışır?
Runes Protocol, Bitcoin blokzinciri içerisindeki OP_Return komutunu kullanarak transfer ve token bilgileriyle ilgili verileri bu komutun sağladığı alana depolar. Transfer sürecinde ise Bitcoin’in kullandığı bakiye kayıt yöntemi olan UTXO (Unspent transaction output) yöntemini kullanır.
Bitcoin işlemlerinin içerisinde gizlenen Runes Protocol işlemlerine Runestones adı verilir. Her bir Bitcoin işleminde bir adet Runestone olabilir. Runestone, yeni bir Runes kriptoparası yaratmak, mevcut bir Runes ile etkileşime geçmek veya transferini gerçekleştirmek gibi veriler içerebilir.
Runestone içerisinde Edict adı verilen oldukça minimal ve yer kaplamayan veriler bulunmaktadır. Edict, ilgili kriptoparanın bilgileri, etkileşime geçecek token miktarı gibi ana verileri içermektedir. Runes Protocol, Edict sayesinde Bitcoin ağında minimum yer kaplayarak ağda ek bir yük oluşturmamayı amaçlamaktadır.
Runestone ve Edict içerisindeki bilgilerin nasıl işleneceği, hangi sıraya göre yapılacağı ise OP_Return komutu içerisine yerleştirilen veriler sayesinde belirleniyor.
Rune kriptoparalarının oluşma sürecine, sıkça kullanılan ‘minting’ terimi yerine Etching adı verilmektedir.
Runes Ne Demek?
Rune, Türkçe’de eski yazıt anlamına gelir.
Runestone ise bu yazıtların yazıldığı hitabeler gibi düşünülebilir ki teknik olarak da bu şekilde çalışmaktadır.
Runestone içerisindeki Edict ise ferman demektir. Teknik olarak Edict, Runestone içerisinde bulunmaktadır. Yani Hitabe içerisindeki bir ferman şeklinde algılanabilir.
Rune kriptoparalarının oluşma sürecine verilen isim Etching, oyma anlamına gelir. Yani bir nevi yeni bir yazı, tablet oymak gibi düşünülebilir. Nitekim, Rune kriptoparasını oluşturan kullanıcıya da Etcher denir ki bu da oymacı anlamına gelmektedir.
Runes Protocol Neden Gündem Oldu?
Bitcoin dışındaki tüm kriptoparalar altcoin olarak adlandırılmaktadır. Piyasada altcoin için oluşturulan talep, genellikle Bitcoin’in karşılayamadığı servislerin sunulmasıyla oluşturulmuştur. Örneğin Ethereum, akıllı kontrat altyapısıyla Bitcoin’den farklı bir ekosistem oluşturarak sektöre katkı sağlamıştır. Bitcoin ise merkeziyetsizlik ve güvenlik üzerine odaklanarak bu alandaki liderliğini hiç kaybetmedi.
Ordinal Protocol ile NFT’lerin Bitcoin blokzinciri üzerinde çalışabilmesi ilk kez mümkün hale gelirken, Runes Protocol ile tüm altcoinlerin Bitcoin üzerinde çalışabilmesi ilk kez sağlanmış oldu.
Bitcoin, en güvenli blokzinciri olduğu için bir projenin Bitcoin merkezli çalışıyor olması, onu doğal olarak prestijli ve güvenilir kılabilir. Ancak, Bitcoin’in merkeziyetsizlik ve güvenlik standartlarını üst seviyede tutmak için feragat etmek zorunda kaldığı işlem hızı gibi özellikler, halen negatif bir etken olarak bulunmaktadır. Dolayısıyla, hıza önem veren web3 oyunları gibi projelerin Runes Protocol ile Bitcoin blokzincirine gelmesi beklenmezken, hızın nispeten ikinci plana atılabildiği, güvenliğin ana öncelik olduğu finans projelerinin Bitcoin ağını tercih etmeye başlaması beklenebilir.
Finans odaklı yenilikler, sektörde Defi adı ve kategorisi ile anılmaktayken, Runes ve Ordinals gibi protokoller sayesinde Bitcoin merkezli finans anlamına gelen BTCFi adlı yeni bir terim ve sektör ortaya çıkmış oldu. Bu yeni akım, Bitcoin’in sunduğu yüksek standartların, birçok farklı proje tarafından çeşitli inovatif girişimler için kullanılabilir hale geldiğini sembolize etmektedir.
