Dolaşımdaki arz ve toplam arz parametreleri, kriptoparanın ekonomisi, enflasyonu ve kısa-uzun vadeli planlarıyla ilgili önemli ipuçları verdiği için yakından takip edilen metriklerdir. Toplam arz ve dolaşımdaki arz üzerinden kriptoparanın harcama dağılımları da belirlenir. Kriptoparanın ekonomi politikasını ifade etmesi için kullanılan, ekonomi ve token kelimelerinin birleşimiyle oluşturulan, tokenomi veya tokenomics terimleri de toplam coin arz ve dolaşımdaki coin arz parametrelerini temel alarak hesaplanır.
Bu yazıda, dolaşımdaki arz ne demek?, toplam arz ne demek?, dolaşımdaki arz ve toplam arzın fiyata etkileri nelerdir? gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Dolaşımdaki Arz Nedir?
Dolaşımdaki arz ve toplam arz birbirinden farklı iki kavramdır. Dolaşımdaki kriptopara arzı, piyasada işlem gören ve kullanıcıların alım satım yapmasına açık olan yani kullanıcıların erişebileceği kriptoparaları ifade eder.
Dolaşımdaki Arz Artarsa Ne Olur?
Dolaşımdaki arzın artması, oldukça olağan bir durumdur. Yeni kriptoparaların dolaşıma sokulması, yeni talebin karşılanması ve kriptoparanın daha çok kullanıcıya erişmesi için elzemdir.
Dolaşımdaki arzın artması, ilgili kriptoparanın talep seviyesine bağlı olarak fiyata etki edebilmektedir. Kriptoparaya olan ilgi yüksekse ve yeni talep oluşmaya devam ediyorsa, dolaşımdaki arzın artması fiyata negatif etki etmez. Ancak talep düşmekteyse veya yeni talep oluşmuyorsa, kriptoparanın fiyatını negatif etkileyebilmektedir.
Bu nedenle dolaşımdaki arzın nispeten ufak miktarlarda ve sürekli arttırılması tercih edilen bir yöntemken, arzın ani bir şekilde yüksek miktarlarda arttırılması fiyat üzerinde şok etkisi yaratabileceği için popüler değildir.
Dolaşımdaki Arz Düşerse Ne Olur?
Dolaşımdaki arzın düşmesi için kriptoparaların yakılması gerekmektedir. Üretilen bir kriptopara yok edilemez. Bunun yerine kimsenin ulaşamayacağı bir cüzdana transfer edilir. Bu tür cüzdanlara transfer edilen kriptoparalar dolaşımdan kalkmış kabul edilmektedir.
Dolaşımdaki arzın düşmesi, erişilebilir kriptopara miktarını azalttığı için o anki talep seviyesine bağlı olarak kriptoparanın fiyatına etki edebilmektedir. Talebin yüksek olduğu dönemlerde, dolaşımdaki arz azalış gösterirse kriptoparanın fiyatında yukarı yönlü trendler görülebilmektedir. Talebin düşük olduğu dönemlerde ise arz azalışının kriptopara fiyatına etkileme ihtimali düşüktür.
Toplam Arz Nedir?
Toplam arz ise bir kriptopara biriminin dolaşımda olanlar dahil olmak üzere, henüz piyasaya sürülmemiş, erişime açık olmayan kriptopara miktarının da dahil edildiği, üretilecek toplam kriptopara miktarını belirtmektedir. Yani toplam arz kripto arzının ulaşabileceği maksimum seviyeyi gösterirken, toplam arzın tamamı dolaşımda olmak zorunda değildir.
Toplam Arz ve Dolaşımdaki Arz Eşitse Ne Olur?
Toplam arz ve dolaşımdaki arzın eşitlenmesi 2 şekilde mümkündür. Bunlardan birincisi, kriptoparanın piyasaya çıkar çıkmaz toplam arzın tamamını doğrudan dolaşıma sokmasıyla gerçekleşebilir. Bu durumda yeni kriptopara oluşturulması beklenmez.
İkinci yöntem ise kriptopara projesinin planlaması dahilinde yıllar içerisinde yavaş yavaş artan dolaşımdaki arzın, toplam arz seviyesine ulaşmasıyla mümkün olmaktadır. Örneğin; Bitcoin’in toplam arzı 21 milyon adet ile sınırlandırılmıştır. Tahmini olarak 2140 yılında 21 milyonuncu Bitcoin’in üretilmesi beklenmektedir. Yani Bitcoin’in dolaşımdaki arzı ile toplam arzı 2140 yılında eşitlenecektir.
Ayrıca, her kriptoparanın toplam arz ile sınırlandırılmadığını göz önünde bulundurmak gerekir. Toplam arz seviyesi bulunmayan kriptoparalar, sonsuza kadar yeni kriptopara oluşturabilme esnekliğine sahiptirler. Bu tür kriptoparaların dolaşımdaki arzı ile toplam arz seviyesi eşit gözükebilmektedir. Çünkü toplam arz limiti olmadığı için dolaşıma giren her yeni kriptopara, toplam arzın tekrar tekrar güncellenmesine neden olmaktadır.
Toplam Arz Geçilebilir Mi?
Toplam arzı belirlenmiş kriptoparaların, bu seviyenin üzerinde kriptopara üretmesi mümkün değildir. Ancak topluluğun önemli bir kısmının hemfikir olması halinde, kriptopara sert çatallanma yöntemiyle kopyalanarak toplam arz seviyesi kopyalanmış blokzinciri üzerinden güncellenebilmektedir. Bu durum, sentetik bir yöntem olup, orjinal kriptoparanın toplam arzına etki etmemektedir. Ancak topluluğun çoğunluğu kopyalanmış blokzinciri benimserse, yeni blokzincir geçerli sayılabilir.
