Merkeziyetsiz fiziki ağ altyapılarına sahip her türlü protokol, DePin olarak adlandırılabilir. Kriptopara sektöründe sıkça kullanılan DePin, blokzinciri ağlarının fiziki bir altyapıya bağlı olması anlamına gelir. Fiziki bir altyapı, merkezilik anlamına gelmez. Ağ altyapısını sağlamak için kullanılan herhangi bir cihaz, fiziki altyapının var olduğu anlamına gelir.
DePin, alanındaki girişimler genellikle telekom altyapısı, enerji santralleri, bulut çözümleri, veri depolama alanları gibi iş kollarında yoğunlaşmıştır. Son zamanlarda ise elektrikli araç ve şarj istasyonlarına yönelik girişimler de görülmektedir. Bu alanlar, büyük altyapı yatırımlarını beraberinde getirdiği için büyük şirketlerin söz sahibi olduğu sektörlerdir.
Kriptopara sektörü, yüksek sermaye ihtiyacını tokenizasyon ile giderme konusunda oldukça başarılıdır. Tokenizasyon, ihtiyacın tabana yayılmasını sağlayarak güçlü toplulukların rekabet gücünü arttırmaktadır.
Birkaç örnek vermek gerekirse;
- Yatırımcıyı korumak için gerçekleştirilen sıkı regülasyonlar ve bürokratik süreçler zaman zaman küçük yatırımcıların önünü keserken, kriptoparalar bu tür engelleri kaldırmaktadır.
- Yatırımcılar hisse senedi satın aldığında şirket üzerinde doğrudan bir söz hakkı elde etmezler. Halbuki kriptopara girişimlerindeki yönetişim tokenleri 1 token:1 oy eşitliğiyle işlemektedir.
- Değerli sanat eserleri, varlıklı kişilerin kişisel zevkleri ve değer saklama amaçları doğrultusunda alınıp satılırken, NFT’ler sayesinde bu eserlerin tokenleştirilip, sadece bir parçasının satın alınabilmesi mümkün hale gelmiştir. Böylelikle, bu eserler üzerinde herkesin yatırım yapması mümkün hale gelmiştir.
Tüm bu örnekler, gelir seviyesi fark etmeksizin toplulukların gücünü birleştirmesi ve beraber hareket edebilmesini ifade eder. DePin girişimlerinin ihtiyaç duyduğu sermaye gerekliliği de benzer şekilde sunulan servisin tokenize edilmesiyle tabana yayılarak çözülmeye çalışılmaktadır.
ANA BAŞLIKLAR
DePin Nasıl Çalışır?
DePin protokolleri fiziki cihazlara bağlı çalıştıkları için katılımcıların bu cihazları satın almaları için token teşviğiyle çalışır. Cihazı satın alarak ağa katkıda bulunan katılımcılar, düzenli olarak token kazanarak gelir elde etmeyi hedeflerler. Protokol ise ne kadar farklı lokasyondan ne kadar çok katılımcıya sahip olursa o kadar merkeziyetsiz ve güçlü bir altyapıya sahip olur.
Merkeziyetsizliği sağlayabilen DePin protokolleri, büyük şirketlere kıyasla daha düşük ve dağıtık bir risk yapısına sahip olarak, diğer şirketlerle rekabet edebilme imkanı bulurlar.
DePin Kendi İçerisinde İkiye Ayrılır
DePin kategorisinde değerlendirilen bir protokolün fiziki bir ağ altyapısına sahip olması zorunludur. Ancak bu ağın sunduğu servisin fiziki olması zorunlu değildir. Bu nedenle, sunduğu servisin fiziki veya sanal olmasıyla DePin girişimleri ikiye ayrılır.
Telekom, enerji santrali gibi fiziki bir hizmeti desteklemek için kurulan DePin girişimi, hem kendi ağını fiziki bir altyapı üstüne kurmuş olur, hem de fiziki bir yapıya hizmet etmiş olur. Bu tür girişimler PRN (Physical Resource Network) olarak adlandırılmaktadır.
Blokzinciri altyapısı fiziki olmasına karşın, bu ağ sanal bir hizmet veriyorsa, bu protokoller DRN (Digital Resource Network) olarak tanımlanmaktadır.
