Strateji veya yatırım stratejisi; yatırım performansının maksimize edilmesi ve risklerin yönetilmesi amacıyla risk iştahı, yatırımcı profili, finansal beklentiler ve zaman ufku başta olmak üzere çeşitli faktörle dayalı olarak sermayenin farklı finansal araçlara tahsisi için planlanan yol haritasıdır. Bu yazıda strateji nedir, borsada yatırım stratejileri neden önemlidir, yatırım yapmadan önce neden bir strateji oluşturulmalı, temel yatırım stratejileri nelerdir sorularının yanıtlarını bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Strateji Nedir?
Borsada yatırım; zaman içinde bir getiri veya kazanç elde etmek beklentisiyle, sermayenin finansal varlıklara tahsis edilmesi ya da finansal varlıkların satın alınması olarak tanımlanabilir. Yatırım stratejisi ise yatırımcıların finansal hedeflerine ulaşmak için kullandıkları plan veya yol haritasıdır.
Yatırım stratejisi, yatırımcılara temel olarak hangi varlıklara ne kadar ve ne zaman yatırım yapmaları gerektiği konusunda bir yol haritası sunar. Finansal hedefleri doğrultusunda yatırımcılar, doğru varlık tahsisi sağlamaları ve aldıkları riski öngörülebilir seviyede tutmaları için profillerine uygun yatırım stratejilerini belirlemelilerdir.
Yatırım stratejisi belirlenirken; finansal hedef ve beklentiler, risk toleransı ve yatırımcı profili, zaman ufku, yaş, teknik ve temel analiz bilgisi, yaşam tarzı, sermaye ve harcanabilir gelir gibi yatırımcıların bireysel özellikleri dikkate alınırken, aynı zamanda piyasa koşulları, makroekonomik ve jeopolitik faktörler de göz önünde bulundurulmaktadır.
Borsada Yatırım Stratejileri Neden Önemlidir?
Yatırım stratejileri hedef odaklıdır. Somut bir strateji sayesinde, yatırım kararları belirli hedeflere uyumlu hale getirilebilir. Bir yatırım stratejisi, yatırımcının risk toleransına ve finansal hedeflerine dayalı olarak getirileri maksimize etmek için tasarlanır. Diğer taraftan strateji gereği yatırıma düzenli olarak sermaye ayırmak tasarruf alışkanlığı sağlayabilir.
Yatırım stratejileri, varlık sınıflarını yatırımcıların risk algısına göre filtreleme işlevi görür. Diğer bir ifade ile söz konusu stratejiler, yatırımcıların kendilerine uygun finansal varlıkları belirlemesine imkân sağlayabilir. Bu sayede varlık tahsisi optimizasyonu sağlanmaya çalışılır. Yatırımcılar, bu optimizasyon neticesinde kendilerine uygun enstrümanlarla daha rahat alım/satım işlemi gerçekleştirebilir, kararları konusunda ikilemde kalmaz ve yatırımcı psikolojilerini daha kolay kontrol edebilirler.
Diğer taraftan yatırım stratejileri, (yatırımcı profiline ve risk algısına bağlı olarak) hangi varlık grubuna yatırım yapılması gerektiği sorusuna cevap vermekle birlikte, aynı zamanda portföydeki varlık dağılımının ne şekilde çeşitlendirilmesi gerektiği sorusuna da cevap arar. Kısacası risk yönetimine yardımcı olur. Başka bir ifade ile ilgili varlık grubuna bağlı olarak alınan riskin öngörülebilir seviyede tutulmasına imkân sağlayabilir.
Söz konusu stratejiler; teknik ve temel analiz, matematik ve istatistiğe dayalı olmakla birlikte piyasa koşullarını, makroekonomik ve jeopolitik faktörleri de göz önünde bulundurmaktadır. Bilimsel veriler doğrultusunda belirli hedeflerle uyumlu hale gelen yatırım kararları istikrar sağlar. Yatırım stratejileri, farklı senaryolar için ne gibi pozisyonlar alınması gerektiğini önceden belirlemeyi mümkün kılar. Dalga boyunun yüksek olduğu ya da volatilitenin arttığı dönemlerde yatırımcıların önceden belirlinmiş plana bağlı kalmaları duygusal kontrolü mümkün kılar. Bu sayede yatırımcılar, spekülasyonlara, söylentilere, yanlış beklentilere ve önerilere karşı kendilerini daha kolay korumaktadırlar.
Temel Yatırım Stratejileri Nelerdir?
Değer Yatırımı
Uzun vadeli bir strateji olan değer yatırımı; endüstri lideri haline gelen, rekabet avantajına sahip, faaliyet alanını genişletmiş, bilinirliği yüksek ve gelir akışları düzenli olan şirketlerin hisse senetlerine odaklanır. Bu ortaklıklar, faaliyetlerini ve finansal güçlerini hisse senedi değerine yeterince yansıtamayan, dolayısıyla ilerleyen dönemde değer artış potansiyeline sahip şirketler olarak açıklanabilir.
İçsel değer (gerçek değer veya adil değer) herhangi bir şirketin faaliyetleri, mali durumu, endüstri ve ekonomi koşullarına bağlı olarak belirlenmeye çalışılan, asli değer veya olması gereken piyasa değeri olarak tanımlanabilir. Bir hisse senedinin piyasa değeri ise ilgili menkul kıymetin güncel ya da cari değeridir. İçsel değer, piyasa değerinden yüksek ise ilgili hisse senedi ucuz olarak değerlendirilebilir. Diğer bir ifadeyle piyasa şirkete, yönelik verileri henüz yeterince doğru fiyatlayamamış olabilir.
Basit bir ifadeyle bu tür şirketlerin hisseleri, faaliyetlerine ve finansal güçlerine kıyasla ucuz kalmakta ve bu nedenle uzun vadede getiri yaratma potansiyeline sahiptir. Değer hisseleri faaliyet alanını genişletmiş olgun şirketler olmaları sebebiyle karlarının bir kısmını hissedarlarına dağıtmaktadır. Her yatırım stratejisi gibi, değer yatırımının da riskleri söz konusudur. Piyasa koşulları ve şirketlerin performansı zaman içinde değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle makro ve mikro boyutlarda detaylı piyasa araştırması ve temel analizlerin detaylı yapılması önemlidir.
Büyüme Yatırımı
Orta – uzun vadeli ve risk iştahı daha yüksek yatırımcıların başvurduğu bir strateji olan büyüme yatırımı, piyasa ortalamasının üzerinde getiri yaratma potansiyeline sahip şirketlerin hisse senetlerine odaklanır. Diğer bir ifade ile bu strateji, sektörünün bir sonraki büyük markası olma potansiyeline sahip şirketlere yatırım yapmak üzerine kuruludur. Bu ortaklıklar; hikayesi ve amacı olan, piyasa nezdinde olumlu algı yarattığı için yatırımcı çekebilme potansiyeline sahip şirketler olarak tanımlanabilir.
Büyüme hisseleri olarak adlandırılan bu ortaklıklar, uygun makroekonomik koşullar altında gelecek dönemlerde yüksek gelir yaratma ve sermaye değerini artırma potansiyeline sahip şirketlerin hisse senetleridir. Borçlanma maliyetlerinin düştüğü parasal genişleme dönemlerinde değerlerini hızla artırma çabası içinde olan büyüme hisseleri; inovasyonu, yatırımlarını, faaliyet alanlarını ve dolayısıyla gelirlerini artırmaya odaklanmaktadır. Dolayısıyla hissedarlarına çok daha az temettü ödeme eğilimindedirler.
Büyüme yatırımının temel odak noktası düzenli bir gelir elde etmek değil, uzun vadeli sermaye getirileri üzerinedir. Bu stratejiyi uygulayan yatırımcılar, büyüme hisselerine kıyasla çok daha yüksek F/K ödeme eğilimindedirler. Büyüme stratejisinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta makroekonomik döngülerdir. Borçlanma maliyetlerinin düştüğü periyotlarda büyüme eğiliminde olan bu şirketler, parasal sıkılaştırma dönemlerinde beklenen performansı sergileyemeyebilirler. Bir diğer önemli nokta ise rekabet avantajıdır. Söz konusu büyüme hissesi rekabet avantajını elinde tuttuğu sürece büyümeye devam edebilir. Ancak bulunduğu sektörde rekabet artarsa, büyüme hissesi olarak tanımlanan şirket uzun vadeli beklentileri karşılamayabilir. Diğer dikkat edilmesi gerek önemli husus ise şirketin yatırımcı ilişki sürecini başarılı yönetmesi ve yönetim ekibinin becerisidir. Ancak başarılı bir yönetim ekibi kaynakları doğru yatırımlara yöneltip şirketin hedeflerini gerçekleştirebilir.
Momentum Yatırımı
Kısa – orta vadeli ve teknik analize dayalı olan bir strateji olan momentum yatırımı, yükseliş trendine giren hisse senetlerine odaklanır.
Teknik analiz yöntemi, piyasanın ilgili yatırım aracına yönelik tüm bilgileri doğru bir şekilde yansıttığı varsayımından yola çıkarak, fiyatlamaların tekrarlayan davranışlar sergilediğini, söz konusu fiyatlamaları belirlemek için modeller oluşturulabileceğini ve bu sayede ilgili yatırım aracının gelecekteki fiyat eğilimleri konusunda tahmin yapabileceği görüşüne dayanmaktadır.
Momentum yatırımı, kısa – orta vadeli bir strateji olmakla birlikte yüksek risk iştahına sahip yatırımcılara yöneliktir. Piyasadaki iniş ve çıkışlara bağlı olarak kurgulanan bu strateji, teknik analiz becerisi gerektirmektedir. Bununla birlikte trendler belirlense dahi hisse senedi fiyatlamaları, piyasadaki gelişmeleri makroekonomik ve jeopolitik veri akışlarına duyarlıdır. Dolayısıyla momentum stratejisini uygulayan yatırımcıların veri akışlarını sürekli takip etmesi gerekmektedir.
Temettü Yatırımı
Uzun vadeli bir strateji olan temettü yatırımı, yatırımcısına düzenli olarak temettü ödeyen hisse senetlerine odaklanmaktadır.
Temettü yatırımı stratejisini benimseyen yatırımcıların amacı, ortaklığın başarılı faaliyet sergilemesi durumunda hem hisse senedi değerindeki artışı hem de kar sonucu dağıtılacak temettü (kâr payı) ödemesi neticesinde getirilerini maksimize etmektir. Bununla birlikte yatırımcılar temettü ödemeleri sayesinde ilk yatırım maliyetlerini de çıkarmayı hedeflemektedir. Bu stratejide doğru şirketleri seçmenin yanı sıra, söz konusu temettü ödemelerinin ne şekilde kullanılacağını da baştan belirlemek önemlidir. Temettülerin yeniden yatırıma dahil edilmesi, gelecekte daha fazla kâr payı alınmasına ve değer artışından getiri elde edilmesine (bileşik getiri faktörü) imkân sağlayabilir.
Genel olarak endüstri lideri haline gelen, olgun, faaliyet alanını genişletmiş, bilinirliği yüksek ve gelir akışları daha düzenli olan şirketler (değer hisseleri), daha fazla temettü dağıtma potansiyeline sahiptirler. Buna karşılık değerlerini hızla artırma çabası içinde olan büyüme odaklı şirketler (büyüme hisseleri) ise elde ettikleri karları faaliyet alanlarını ve dolayısıyla gelirlerini artırmaya odaklanmaktadır, bu nedenle nadiren temettü ödemektedirler.
Şirketler kar gerçekleştiği sürece düzenli olarak temettü ödemesi gerçekleştirebilme potansiyeline sahiptir. Bununla birlikte birtakım şirketler kar gerçekleştirmesine rağmen, paydaşlarına temettü dağıtma kararı almayabilirler. Bu gibi durumlar hem temettü gelirinin düşmesine neden olurken, hem de hisse senedinin değer kaybetmesine neden olabilmektedir.
Maliyet Düşürme
Diğer stratejiler ile bir arada kullanılabilen ve uzun vadeli bir yatırım stratejisi olan maliyet düşürme, tek seferde hisse senetlerine yatırım yapmak yerine, piyasa düzeltmelerinde veya geri çekilmelerde düzenli olarak işlem yaparak maliyetleri düşürmeye odaklanmaktadır. Bu strateji global finans literatüründe dollar cost averaging (DCA) olarak tanımlanmaktadır.
Temel ve teknik analiz gerektiren bu yatırım stratejisinde ortalama maliyet düşürülerek, hisse senetlerinden elde edilecek getirinin maksimize edilmesi hedeflenirken, aynı zamanda yatırım kaynaklı risklerin de minimize edilmesi amaçlanmaktadır. Bu stratejideki en önemli faktör piyasa veya şirket kaynaklı düşüşleri doğru yorumlamak, dip noktalarını doğru tespit etmektir. Aksi takdirde yatırım maliyetleri yükselebilmektedir.
BtcTurk | Hisse, Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ürünüdür.
BtcTurk | Hisse’ye üye olarak profesyonelce hisse senedi alıp satabilirsiniz.
BtcTurk | Hisse mobil uygulamasını uygulama marketlerinden indirebilirsiniz.
