CDS (credit default swap) ya da Türkçe karşılığı ile kredi temerrüt takası, borçlunun (devlet veya şirket) temerrüde düşmesi yani borcunu ödeyememesi durumunda oluşabilecek kredi riskini sigortalamak amacıyla kullanılan takas anlaşmalarıdır. Bu makalede CDS nedir, ne işe yarar, neden önemlidir, nasıl hesaplanır, nasıl yorumlanır ve varlık sınıflarına etkileri nelerdir sorularına cevap bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
CDS Nedir?
Kredi temerrüt takasıları, kredi riskine karşılık kullanılan bir risk yönetim aracı olarak tanımlanabilir. Bu tür anlaşmalar genellikle tezgahüstü piyasalarda işlem görmektedir. Tezgahüstü piyasalar (OTC), borsa gibi merkez bir platform olmadan, alıcı ve satıcıların bir araya gelerek doğrudan işlem yaptığı piyasalar olarak tanımlanabilir. Tezgahüstü piyasalarda genellikle türev ürünler ve diğer finansal enstrümanlar işlem görmektedir.
CDS’ler, sabit getirili menkul kıymetlerin kredi riskini düşürmek amacıyla kullanılan türev enstrümanlardır. Buna göre CDS satıcısı, borç veren ve borç alan arasındaki üçüncü bir tarafı temsil etmektedir. CDS’i satın alan taraf, ödediği prim (CDS primi) karşılığında, ihraççının (borç alan) temerrüt riskine karşı kendini korur. CDS’i satan taraf ise aldığı prim karşılığında, ihraççının (borç alanın) temerrüde düşmesi durumunda, borç verene (CDS primi ödeyen taraf) sabit getirili menkul kıymet için ödenen miktar ve kupon faizlerini ödemekle yükümlü hale gelmektedir. Farklı vadelerde CDS bulunmakla birlikte piyasalarda en yaygın kullanılan CDS vadesi 5 yıldır.
Risk Primi Nedir?
Risk primi, yatırımın getirisine eklenerek taşıdığı risk düzeyini yansıtan primdir. Diğer bir ifade ile bir yatırımın beklenen getirisi ile risksiz getiri oranı arasındaki farktır. Yatırımcılar, risk seviyesi yükseldikçe daha yüksek getiri bekleme eğilimindedir. Risk primi, bu ek getiri talebidir. Borçlunun temerrüde düşme riskini temsil eden CDS primi, bir tür risk primi olarak kabul edilebilir.
CDS Primi Nedir, Nasıl Hesaplanır?
CDS primi, takas anlaşması karşılığında ödenmesi gereken ücreti temsil eder. CDS primi, baz puan (bps) cinsinden ifade edilir. Buna göre 100 bps, %1 anlamına gelmektedir. Diğer bir ifade ile CDS kapsamındaki 100 birimlik borç için 1 birim ödenmesi gerekmektedir.
Borçlunun kredi riskini yansıtan CDS primi, arz ve talebe göre belirlendiği için piyasanın reaksiyonunu da yansıtmaktadır. CDS primi hesaplanmasında finansal modeller ve yazılımlardan faydalanılmaktadır. Hesaplama yapılırken; borçlunun kredi notu, piyasa koşulları (büyüme, faiz, enflasyon, bütçe açığı vb.), global piyasa koşulları, dış ekonomik konjonktür, likidite koşulları, jeopolitik durum, borçluluk durumu gibi faktörler göz önüne alınır.
CDS Nasıl Yorumlanır?
CDS, borç alanın temerrüt olasılığına yönelik piyasa beklentisini yansıttığı için borçlanma maliyetleri ve kredi notları üzerinde etkili olur. Ayrıca, borçlanma araçlarının likiditesini ve fiyatlandırılmasını sağlar. CDS değeri, borçlunun kredi riskini yansıtır. Yüksek CDS değeri, piyasa nezdinde borçlunun temerrüt riskine yönelik algısının yüksek olduğu anlamına gelir. Buna karşılık CDS primi düştüğünde, borçlunun kredi kalitesinin iyileştiği, kredi riskinin ve temerrüt ihtimalinin azaldığı şeklinde yorumlanır. Yüksek CDS değeri, borçlanma maliyetlerinin artmasına neden olur. Artan maliyetler, çok daha fazla kaynağın borç ödemesi için tahsis edilmesi ve daha az harcanabilir gelir anlamına gelir.
CDS Varlık Sınıflarını Nasıl Etkiler?
Yüksek CDS, piyasadaki risk algısını artırarak, yatırımcıların güvenli liman kabul edilebilecek varlıklara yönelmelerine neden olabilir. Risk primi, en basit haliyle yatırımcı için ek maliyettir. Artan maliyet ise yatırımların düşmesi anlamına gelmektedir. Yüksek CDS primi, şirketlerin borçlanma maliyetlerini artırarak finansal performanslarını olumsuz etkileyebilir. Bu durum, borsada genel olarak düşüş olarak yansıyabilmektedir. Aksi durumda ise şirketler açısından borçlanma maliyetleri azalarak, karlılık ve yatırımlar artacak ve bu durum borsanın geneline olumlu yansıyacaktır. Tahviller açısından ise durum hisse senetlerine göre farklıdır. Yüksek CDS primleri, tahvil fiyatlarının düşmesine ve getirilerin artmasına neden olabilir. Ancak bu noktada genel olarak diğer risklerin de artmakta olduğunu belirtmek gerekir.
BtcTurk | Hisse, Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ürünüdür.
BtcTurk | Hisse’ye üye olarak profesyonelce hisse senedi alıp satabilirsiniz.
BtcTurk | Hisse mobil uygulamasını uygulama marketlerinden indirebilirsiniz.
