Portföy basit bir ifade ile bir kişi, kurum veya yatırımcının sahip olduğu finansal varlıkların toplamını ifade eder. Bu varlıklar, hisse senetleri, tahviller, emtialar, gayrimenkuller, nakit ve diğer yatırım araçları gibi çeşitli finansal enstrümanlardan oluşabilmektedir. Bu makalede portföy nedir, nasıl yapılır, portföy nasıl yönetilir, temel portföy analiz yöntemleri nelerdir sorularına cevap bulabilirsiniz.
ANA BAŞLIKLAR
Portföy Nedir?
Yatırım genel olarak sermaye veya servet birikimine ilave yapmak amacıyla gerçekleştirilen faaliyetlerin bütünü olarak tanımlanabilir. Portföy ise servetin oluşturulma şekli olup, geniş anlamıyla bir kişinin ya da kuruluşun sahip olduğu varlıkların tamamını ifade etmektedir. Dar anlamıyla portföy ise para ve sermaye piyasası araçları ile kıymetli madenlerden oluşan varlık grubu olarak tanımlanabilir. Bir kişi, kurum veya yatırımcının yatırım yapmak ve getiri elde etmek amacıyla elinde tuttuğu finansal araçların toplam değeri, portföyü temsil etmektedir.
Latince portare (taşımak) ve foglio (sayfa, senet) kelimelerinin birleşiminden meydana gelen portföy tanımı, birden fazla menkul kıymetin bir araya getirilmesiyle meydana gelen bir finansal varlık olarak da belirtilebilmektedir. Diğer bir ifade ile herhangi bir portföy, farklı finansal varlıkların bütününden meydana gelse de portföyü oluşturan menkul kıymetler arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Dolayısıyla portföy tanımı kendine has ölçülebilir nitelikleri olan bir varlık olarak kabul edilebilmektedir.
Portföy Nasıl Yapılır?
Herhangi bir portföyün amacı, yatırım ve getiri planlaması doğrultusunda birden fazla finansal enstrümana yatırım (varlık tahsisi) yaparak, riski çeşitlendirmek veya düşürmek hedefiyle maksimum verim (getiri) sağlamaktır. Diğer bir ifade ile belirlenen getiriyi, düşük risk ile elde etmek amacıyla portföy oluşturulmaktadır. Herhangi bir portföy oluşturulurken; portföyün amacı, yatırım hedefleri, zaman ufku, risk toleransı, risk toleransına bağlı olarak varlık tercihi (tahsisi), finansal enstrümanların çeşitlendirilmesi, likidite tercihi ve diğer faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Portföyün amacı, yatırım hedefleri ve zaman ufku birbirini tamamlayan ve portföyün temelini oluşturacak sorular olarak düşünülebilir. Diğer taraftan her yatırımcının risk karşısındaki tutumu farklılık göstermektedir. Bu farklılık seviyesine göre kimi yatırımcı yüksek risk almayı tercih ederken, kimileri riskten kaçınma eğilimi sergilemektedir. Yatırımcıların riske karşı tutumları portföy tercihlerini etkilemektedir. Bir portföyün maruz kaldığı toplam risk, sistematik ve sistematik olmayan risklerden meydana gelmektedir. Sistematik risk; enflasyon, faiz oranı, piyasa kaynaklı, siyasi ve jeopolitik, kur riski gibi makroekonomik düzeyde yani ekonominin bütününde ortaya çıkan, menkul kıymetlerin büyük çoğunluğunu aynı anda etkileyebilecek (şirketlerin kaçınamadığı) riskler olarak tanımlanabilir. Buna karşılık sistematik olmayan riskler ise finansal, yönetim, endüstri riskleri, öngörülemeyen hukuki durumlar gibi mikroekonomik düzeyde yani endüstriyel veya şirket kaynaklı riskler olarak belirtilebilir.
Çeşitlendirme ise risk seviyesini düşürmek amacıyla yatırımların; farklı finansal enstrümanlar, endüstriler ve diğer kategoriler arasında tahsisi anlamına gelmektedir. Portföy bünyesinde farklı varlık sınıflarının bulundurulması, portföyünüzün farklı piyasa senaryoları karşısında riskleri dengelemesine ve getiri yaratmaya imkân sağlayabilir. Diğer bir ifade ile her biri aynı senaryoya farklı tepki verecek farklı finansal enstrümandan oluşan bir portföy oluşturularak, risk seviyesi minimum seviyeye çekilirken aynı zamanda getirinin de hedeflenen (optimum) düzeyde sağlanması hedeflenmektedir.
Portföy Nasıl Yönetilir
Yatırımcılar kendi portföylerini oluşturup yönetebileceği gibi aynı zamanda portföy yönetim şirketleri başta olmak üzere finans uzmanları tarafından da portföy yönetimi konusunda destek almaları mümkündür. Portföy yönetimi, geleneksel ve modern portföy yönetimi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Yatırımcıların kendi portföylerini oluşturup yönettikleri portföy yönetimi, geleneksel portföy yönetimi anlayışına yakın olmakla birlikte geleneksel ve modern portföy yönetim şekillerinin karması şeklinde de olabilir. Geleneksel portföy yönetiminde tahsis edilen varlıklar; yatırımcının bilgi birikimine, deneyimine, araştırmalarına ve sezgilerine dayanmaktadır. Bu tarz yönetim şeklinde, portföydeki varlıkların çeşitlendirilmesi esastır. Ancak çeşitlendirilme basit bir şekilde yapılmaktadır. Yani portföyü etkileyebilecek sistematik olmayan risk seviyesini minimum düzeyde tutmak amacıyla tahsis edilecek menkul kıymetler arasındaki korelasyon dikkate alınmamaktadır. Diğer bir ifade ile menkul kıymet seçiminde sayısal yöntemlere fazla yer verilmemektedir.
Modern portföy yönetimi ise portföy çeşitlendirmesini istatistiksel hesaplamalara dayalı olarak yapmayı amaçlar. Modern portföy yönetimi anlayışında portföyde yer alan menkul kıymetler arasındaki korelasyon negatif olmalıdır. Söz konusu korelasyon istatistiki hesaplamalarla tespit edilmektedir. Bu sayede portföyün maruz kalacağı tahmin edilen riskinin minimum seviyeye indirilmesi hedeflenmektedir. Diğer bir ifade ile portföydeki varlıkların ilgili senaryoda aynı tepkiyi vermesi halinde çeşitlendirme faktörü etkisiz kalmakta yani risk düşürülememektedir. Modern portföy teorisine göre portföydeki menkul kıymetlerin farklı ağırlıklandırılmış kombinasyonlarıyla sağlanacak daha düşük risk düzeyinde, beklenen getiri seviyelerinin tespit edilmesi mümkün olabilmektedir.
Portföy Analizi Nasıl Yapılır?
Herhangi bir portföyün performansı, belirli aralıklarla geriye dönük olarak ölçülmeli ve önceden belirlenen getiri hedefiyle ne derece tutarlı olduğu takip edilmelidir. Portföy performansı herhangi bir benchmark (ölçüt) ile karşılaştırılarak değerlendirilebileceği gibi istatistiksel yöntemler ile de ölçülebilmektedir.
Portföy performansı hesaplamasında yaygın olarak kullanılan istatistiksel yöntemlerden biri Sharpe Ratio’dur. Risk-getiri karşılaştırmasında tek parametreden yararlanması nedeniyle kompleks olmayan bir yöntem olarak kabul edilen Sharpe Ratio, portföyün bir birim risk (standart sapma) karşılığında ne kadar getiri (risksiz getiri hariç) sağlayabileceğini göstermektedir. Bu oran aynı zamanda benzer yatırım araçlarından oluşan portföylerin karşılaştırılması amacıyla da kullanılmaktadır. Buna ek olarak portföy performansını ölçen farklı istatistiki yöntemler de bulunmaktadır.
BtcTurk | Hisse, Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. ürünüdür.
BtcTurk | Hisse’ye üye olarak profesyonelce hisse senedi alıp satabilirsiniz.
BtcTurk | Hisse mobil uygulamasını uygulama marketlerinden indirebilirsiniz.
