Bitcoin, 31 Ekim 2008 tarihinde, Satoshi Nakamoto rumuzuyla Kriptografi Yazışma Grubu isimli bir e-posta grubunda yayınlanan “Bitcoin: Eşlerarası Elektronik Nakit Sistemi” başlıklı bir white paper (teknik doküman) ile ortaya çıkmıştır. Satoshi Nakamoto, tamamen eşler arasında ve bir başkasına güvenmeyi gerektirmeyen bir ödeme yöntemi üzerinde çalıştığını belirterek yolladığı bu e-posta ile dünya finans sistemine alternatif bir ödeme yöntemi yaratmanın en büyük adımını atmış oldu. Bu yazımızda da white paper nedir, white paper nasıl yazılır, white paper hangi kısımlardan, başlıklardan oluşur gibi detaylara değindik.
ANA BAŞLIKLAR
White Paper Nedir?
White paper (teknik doküman) bir proje ekibi veya şirketin çıkartacağı ürünün amacı, kapsamı, getireceği yenilikler, felsefesi ve teknik detaylarını yazıp yayınladığı belgedir. İçeriği ve amacı gereği ilgili ürünün pazarlama iletişiminde kullanılan materyallerinden farklı olarak akademik ve teknik bir dil ile yazılırlar.
Kriptoparalar için yayınlanan teknik dokümanların amacı da budur. Kriptoparanın çıkış noktası, projesinin amacı, transfer işlemlerinin doğrulanmasında kullanılan konsensüs mekanizması, kriptopara üretimi ve dağılımı gibi bilgileri içeren bu doküman, proje ile ilgilenecek yatırımcıların, teknoloji ekiplerinin, işlemleri doğrulayan kriptopara madencilerinin ve kullanıcıların ilgileneceği kısımları içerir.
White Paper Nasıl Yazılır?
Teknik doküman hem yatırımcıların ilgili kripto varlık hakkında bilgi edinmesini sağlayacak hem de projenin teknik alt yapısı ile ilgilenen kişiler için bir ilk kaynağı oluşturur. Bu nedenle pazarlama iletişiminde kullanılan içeriklerden farklı olarak bir White paper daha akademik dilde, hangi problemleri nasıl çözdüğüne dair matematiksel hesapların, ilgili grafiklerin ve çizimlerin verildiği, projenin ayrıntılı tanımı ve mimarisini içerir. Aynı zamanda white paper’ın şeffaf şekilde herkesin ulaşabileceği bir alanda sunulması gerekir.
White Paper Düzeni Nasıl Olmalıdır?
White paper (teknik doküman) yazılması yalnızca kriptoparalara özgü bir dokümantasyon değildir. Öte yandan kriptopara dünyasında bu teknik disiplinin öncüsü Satoshi Nakamoto’nun 31 Ekim 2008’de yayınladığı Bitcoin white paper’ı olmuştur. Bitcoin’den sonra geliştirilen her kriptopara projesinde bir teknik doküman hazırlanmış ve projenin web sitesinde yayınlanmıştır.
White paper (teknik doküman) yazılırken zorunlu olmasa da genellikle belli başlı konu başlıklarına bağlı kalınır.
White paper’ın başlığı: Kriptoparanın projesinin adı ve kısa kodunu içeren bir başlık kullanılması faydalı ve yeterli olacaktır.
Feragatname metni: Eğer kriptopara projesi ve varlığı ile ilgili yapılması gereken yasal bir açıklama ve uyarılar varsa bu kısımda verilebilir. Bazı kriptoparalar, yasalar gereği kimi ülkelerde hizmet veremeyebilirler veya hizmet verse bile yasalar gereği özellikle belirtmesi gereken hususlar olabilir. Bu tür uyarılar bu kısımda verilmektedir.
Projenin amacı: Oluşturulan proje alanında tek ve ilk olabilir. Ya da muadili olan fakat üzerine az da olsa fark yaratacak taraf ekleyen projeler de olabilir. White paper’ın bu kısmında kriptopara projesinin çıkış noktasını oluşturan detaylar, bulunacağı pazarın tanımı ve pazarda projenin sunduklarına dair eksiklikler bu başlık altında verilebilir.
Projenin problem çözüm metodu: Daha teknik detayların, hesaplamaların ve kodların yer alabileceği bu bölümde projenin amacında belirtilen değer önerisini uygulama metodları bu başlık altında verilebilir.
Kriptopara biriminin arzı ve kuralları: Bazı kriptopara birimleri tıpkı ilk ve en büyük kriptopara olan Bitcoin gibi arzı sınırlı olarak oluşturulur. Bazıları ise belirli kurallar çerçevesinde sınırsız arza sahiptir. Tokenomics olarak adlandırılan, kriptoparanın arzına dair detaylar bu başlık altında yatırımcılara ve kullanıcılara sunulmaktadır.
Proje ekibi: Yatırımcılar ve kullanıcılar, kullanacakları, alım satım işlemleri yapacakları kriptopara projesi ve varlıklarının hangi ekip tarafından oluşturulup geliştirildiğini merak edeceklerdir. Kişi ve ekiplerin, şirketlerin önceki projelerini araştırmak isteyecektir. Bu nedenle proje ekibi hakkında bilgi vermek yine yatırımcılar ve kullanıcılar için faydalı bir içerik olacaktır.
Yol haritası: Kriptopara projesinin çıkışı sonrası kısa, orta ve uzun vadede nasıl bir yol haritasına sahip olduğu, bir ürün olarak bu projenin güçlü yanlarını gösterir. Bu nedenle belirlenmiş olan yol haritasını genel hatları ile white paper içinde paylaşmak yatırımcılara da fayda sağlayacaktır.
Bir kriptopara için hazırlanan white paper’da bu başlıkların olması ve detayların bulunması hem yatırımcılar hem de projenin teknik kısımlarıyla ilgilenenler için faydalı olacaktır.
White Paper Örnekleri
En popüler birkaç kriptoparanın white paper linklerini örnek olması açısından aşağıda sıraladık.
